De brand in BOZAR - mondelinge vraag aan minister Wilmès

Frieda Gijbels (N-VA):

Mevrouw de minister, ik zal de spits afbijten met een aantal vragen over de brand die ontstaan is op het dak van BOZAR. Blijkbaar heeft de brandweer tijdig kunnen ingrijpen, waardoor de brand niet is overgeslagen naar de binnenkant van het gebouw. Er zou echter wel behoorlijk wat waterschade zijn. Zo zou het orgel in de Henri Le Boeufzaal beschadigd zijn. Hoe groot is de bijkomende schade aan de infrastructuur en aan de kunstwerken?

Welke tentoonstellingen liepen er op dat moment? Is er al een raming van de schade? Hoe zit het met de verzekering? Komt die tussen en voor welk bedrag? Is er ook al duidelijkheid over de oorzaak van de brand? Daarover is alvast nog niets naar buiten gebracht. Werd er een dossier ingediend bij het Europese Herstelfonds in het kader van het relancebeleid? Voor welk bedrag?

....

Minister Sophie Wilmès:

Op 18 januari is er brand uitgebroken onder het dak van BOZAR, dat op dat moment voor het publiek gesloten was. Het personeel kon in alle veiligheid geëvacueerd worden. Onze gedachten zijn in het bijzonder bij de brandweerlieden die tijdens de interventie gewond raakten. Het gebouw is beschadigd, maar de kunstwerken niet.

Wat de vraag over het ontstaan van de brand betreft, wij hebben de schriftelijke conclusie van de gerechtelijke expertise momenteel nog niet ontvangen. Ik kan daarover dus niets meer zeggen. Niettemin lijkt de expertise aan te tonen dat de brand is begonnen in een technische cabine in de dakbedekking boven de Henry Le Boeufzaal. Het vuur heeft zich daarna snel verspreid vanuit deze technische ruimte.

De brand werd om 15.57 uur ontdekt. De brandweer was om 16.12 uur ter plaatse en slaagde er omstreeks 21.30 uur in om de brand onder controle te krijgen.

Het branddetectiesysteem werkte perfect en dankzij het alarm kon het Paleis voor Schone Kunsten worden geëvacueerd. De brandweer heeft opmerkelijk werk verricht. De expertise zal uitmaken of er toch bepaalde lessen moeten worden getrokken. De schade is inderdaad aanzienlijk. Ik zal trachten zo volledig mogelijk te zijn, ook al is de expertise op dit ogenblik nog aan de gang.

Twee technische cabines met de aandrijfgroepen van de zalen van het koninklijk circuit en het tweede balkon van de Henry Le Boeufzaal werden door brand verwoest. De dakbedekking van een aantal zalen is gedeeltelijk vernield, evenals een klein deel van het dak van de Henry Le Boeufzaal. Ook de technische installatie verspreid over de dakbedekking van de tentoonstellingszalen is aangetast. Voorts is er aanzienlijke waterschade in heel het zuidelijke gedeelte van het museum. De eerste vastgestelde beschadigingen zijn onder meer loskomende plafonds en stucwerk, opgezwollen parketvloeren en door het bluswater beschadigde stoelen in de concertzaal. In de grote concertzaal Henry Le Boeuf is er waterschade voornamelijk aan de rechterkant voor het podium en aan het orgel. Wat de tentoonstellingen betreft, is het circuit aan de Koningsstraat het zwaarste getroffen.

De akoestische deuren hebben water opgenomen en zijn uitgezet. We volgen de situatie op. Ook het orgel heeft waterschade opgelopen. De houten materialen zijn beschadigd en de elektronische componenten zijn gecorrodeerd. Er werden maatregelen genomen om het gebouw te beschermen.

Op het moment van de brand liepen er vier tentoonstellingen: "Hotel Beethoven", "Danser Brut", "Facing Van Eyck" en "Philippe Vandenberg. Molenbeek." Het circuit van de Koningsstraat is het zwaarst aangetast en gelukkig was de tentoonstelling "Danser Brut" die daar liep net afgelopen. Dat was ook het geval voor de tentoonstelling van Philippe Vandenberg. Intussen zijn de werken geëvacueerd en hebben experts-conservatoren een rapport opgesteld over de toestand ervan. Ze hebben bevestigd dat er geen schade is. Een groot deel van deze zalen kan tot nader order niet worden gebruikt. Een ander groot tentoonstellingscircuit aan de kant van de Ravensteinstraat is zo goed als intact gebleven. BOZAR heeft echter beslist om de deuren van de tentoonstelling "Hotel Beethoven", die normaal gezien tot 14 februari zou lopen, na de brand om veiligheidsredenen te sluiten.

Op dit ogenblik is het onmogelijk te zeggen wanneer de Henry Le Bœufzaal zal kunnen openen. De activiteiten in die zaal zijn opgeschort tot 31 maart. De werkzaamheden worden gemonitord en zodra dat mogelijk is zal er beslist worden of de concerten die gepland waren in de periode van 1 april tot 30 juni zullen kunnen doorgaan. Op 5 februari heeft de raad van bestuur bevestigd dat de teams vastbesloten zijn om de Koningin Elisabethwedstrijd in mei in de Henry Le Bœufzaal te houden. Alle teams zijn gemobiliseerd om dat mogelijk te maken. De tentoonstellingen "Facing Van Eyck" en "Primordial Earth" van Léonard Pongo werden op 28 januari heropend, en het geplande programma wordt voortgezet.

De raming van de financiële gevolgen zal afhangen van de expertise, de bestekken voor de herstellingen en de door de verzekering gedekte bedragen. De Regie der Gebouwen heeft een werkgroep opgericht om de wederopbouw te bespoedigen. Er zullen financiële gevolgen zijn en bepaalde delen van het gebouw blijven voorlopig onbeschikbaar.

De federale regering blijft de situatie en de behoeften op de voet volgen. Wat de vraag over de bijdragen van de verschillende entiteiten betreft, kan ik niet namens hen spreken of toezeggingen doen. Ik kan enkel herhalen dat de federale regering zich engageert voor het Paleis voor Schone Kunsten. U hebt ook verwezen naar de crowdfundingcampagne die BOZAR heeft gelanceerd, en die een heel mooi initiatief is voor iedereen die de instelling wil steunen. De kosten van de campagne maken deel uit van het jaarlijks communicatiebudget van BOZAR voor 2021. BOZAR werkt voor dit doel samen met Koalect.

Mevrouw Vindevoghel, u stelde een vraag over deze crowdfunding. BOZAR probeert zoveel mogelijk geld in te zamelen via crowdfunding. Omdat het de eerste keer is dat BOZAR op een dergelijke manier aan fondsenwerving doet, is niet geweten welk bedrag precies zal kunnen worden opgehaald. Elke gift is natuurlijk waardevol.

Crowdfunding moet zeker mogelijk zijn, want velen zullen zich maar al te graag actief willen inzetten om een instelling zoals deze weer op de rails te zetten. Dat het directiecomité voor die financieringsvorm kiest, betekent niet dat wij niet bereid zouden zijn het PSK te ondersteunen of dat de verzekeringen de schade niet zouden vergoeden. Aangezien we nog niet over de expertise beschikken en geen zicht hebben op wat er precies hersteld moet worden, weten we nog niet in welke mate de regering financieel zal moeten bijspringen. Het relancepakket omvat ook een digitaliseringsproject voor het PSK (10 miljoen euro), dat na de brand nog aan belang gewonnen heeft.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mevrouw de minister, dank u voor uw antwoord. Die waterschade blijkt wel aanzienlijke gevolgen te hebben. Het is ook typisch bij waterschade dat die gevolgen ook nog enige tijd blijven aanslepen, tot wanneer de uiteindelijke omvang ervan zichtbaar is. Als ik hoor dat het parket gezwollen is en de plafonds zwaar beschadigd zijn, dan vrees ik dat het kostenplaatje enorm zal zijn. Ook de schade aan het orgel belooft weinig goeds en er kan nog meer schade boven water komen, vergeef me de uitdrukking.

Ik veronderstel dat er nog wel een debriefing zal volgen, waarbij dan zal worden ingegaan op de oorzaken en de gevolgen van de brand. Is het mogelijk om de conclusies van die debriefing voor te leggen aan het Parlement opdat ook wij zouden kunnen vaststellen welke lessen hieruit zijn getrokken.

Het volledig verslag is terug te vinden via https://www.dekamer.be/doc/CCRI/pdf/55/ic374.pdf