Het mogelijke tekort aan verpleegkundigen - Actuele vraag aan minister Vandenbroucke

Pleinare zitting 15 juni 2023: 

...

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, in zo goed als alle sectoren zoekt men naar personeel. De arbeidskrapte is wijdverspreid. Dat is niet anders voor de gezondheidszorg, maar als er een tekort aan personeel dreigt in de gezondheidszorg, dan kan dat ervoor zorgen dat ziekenhuisafdelingen moeten sluiten, wat een bedreiging voor onze volksgezondheid kan zijn. Zover is het dus al. Er zijn ziekenhuizen die afdelingen moeten sluiten door een gebrek aan personeel. We zien dat al een hele tijd gebeuren. Mensen in de zorg haken af, ze zijn oververmoeid, ze moeten voor veel meer patiënten zorgen dan veilig is, wat zorgt voor een negatieve spiraal. De collega’s die wel nog blijven, worden zwaarder belast en zullen op de duur ook afhaken. Het is dus hoogtijd dat die negatieve spiraal wordt doorbroken.
Onze zorg heeft een duidelijke visie voor de toekomst nodig, een plan dat ook crisisbestendig is, maar net nu hebt u een wetsontwerp klaar om de HBO5-verpleegkundige af te schaffen en te vervangen door basisverpleegkundigen, waarbij het hoogst onduidelijk is wat hun functieomschrijving precies zal zijn. U wilt dat dit wetsontwerp al over een paar maanden in werking treedt, terwijl de opleidingen er nog helemaal niet op afgestemd zijn. Die onzekerheid brengt de instroom van nieuwe studenten in gevaar.

Mijnheer de minister, vindt u het in de gegeven omstandigheden, waar de zorg zo zwaar onder druk staat, opportuun om die HBO5-verpleegkundigen af te schaffen en al vanaf het komend academiejaar in een nieuwe opleiding te voorzien? Wat zult u doen om die negatieve spiraal te doorbreken en de kwaliteit van onze zorg te waarborgen? Hoever staat het met de plannen over de eenmaking van de gezondheidszorg en de overheveling naar de deelstaten?

Minister Frank Vandenbroucke:

Het tekort aan personeel in de zorg is inderdaad een bijzonder groot probleem. Mevrouw Gijbels zegt terecht dat het een vicieuze cirkel is omdat men steeds meer druk krijgt, waardoor het werk ook steeds moeilijker wordt en onaantrekkelijker kan worden.
Wij moeten dus actie ondernemen. En wij doen dat al. Ik ga niet uitvoerig herhalen waartoe wij samen reeds beslist hebben. Er is het Zorgpersoneelsfonds, 5.000 mensen in voltijdse eenheden geteld extra aan de slag in de federale sectoren. Wij hebben nog bijkomende maatregelen genomen. Vorige zomer hebben wij extra zuurstof gegeven aan de ziekenhuizen, 20 miljoen euro, om ondersteunende profielen te kunnen aanwerven.

Net voor de paasvakantie heeft de federale regering beslist om daaraan nog eens 20 miljoen euro toe te voegen. Wij hebben een aantal maanden geleden 20 miljoen euro uitgetrokken om ziekenhuizen die investeren in uitrusting, waardoor men het personeel helpt en meer tijd geeft voor de patiënt, extra mogelijkheden te geven. Wij hebben in de zomer beslist om onze opleidingsprojecten ook federaal te versterken.
Ik zeg niet dat dit voldoende is, absoluut niet. Wij staan nog voor een zeer grote opdracht. Het is ook niet voor niets dat ik de werkgevers- en werknemersorganisaties heb gevraagd om op lange termijn samen na te denken over de toekomst van werken in de zorg, maar om ook te beginnen nadenken over een nieuw sociaal akkoord.

We moeten veel meer investeren in de zorg, maar tegelijkertijd moeten wij ook hervormen. Meer van hetzelfde zal ons niet helpen. Wij moeten anders kijken naar de inzet van ons personeel. Wij moeten ervoor zorgen dat men echt een ladder heeft, met vele sporten, waar mensen met verschillende competenties en opleidingsniveaus hun plaats vinden, waar mensen ook kunnen doorgroeien tijdens hun professionele leven zodat het geen vlakke loopbaan is, maar iets waar interessante nieuwe perspectieven kunnen opduiken. Ook moet er samenwerking zijn op een vlotte en soepele manier.

Mevrouw Gijbels, sta mij toe een beetje verbaasd te zijn, ik druk mij zacht uit, over wat u hier zegt. U zegt dat ik de HBO5 ga afschaffen. Het is net het omgekeerde. Reeds meer dan tien jaar weten opeenvolgende regeringen in dit land dat. En ik kijk ook naar u en anderen hier in het halfrond, want ongeveer iedereen zat in die regeringen. Reeds meer dan tien jaar weet men dat de Europese Commissie deze opleidingen en dat profiel van HBO-verpleegkundigen bedreigde, dood zou maken. Tien jaar heeft dat geëtterd. Tien jaar lang was er geen oplossing.

Ik ben zo vrij te zeggen dat de regering daarvoor met een oplossing is gekomen. Die oplossing betekent voor alle mensen met deze opleiding die vandaag aan de slag zijn – dat zijn er tienduizenden – dat er niets verandert! Helemaal niets! Hun werk, hun inkomen en hun functie blijven hetzelfde! We hebben die HBO5-verpleegkundigen gered. Wat zegt u hier nu eigenlijk allemaal? In de toekomst willen we werk maken van die ladder, waarbij we een wat duidelijker onderscheid maken tussen wat men verwacht van iemand die aan een HBO5-opleiding begint en iemand die aan een bacheloropleiding begint. HBO5-opleidingen zijn trouwens mooie beroepsopleidingen.

Mevrouw Gijbels, om te tekorten tegen te gaan is het erg belangrijk dat mensen die aan zulke opleiding beginnen die ook afmaken. Vandaag is er een uitval van om en bij 50 %! Er is werk in die opleidingen en op het vlak van onderwijs. Wij kunnen daaraan helpen door een duidelijk en realistisch functieprofiel en daar een realistische opleiding tegenover te stellen waardoor die jonge mensen die opleiding ook afmaken. Dat heeft men nodig voor instroom! Dat is wat we doen! Daarvoor zullen we die ladder definiëren. U weet dat we daarmee klaar zijn. De opleidingen in Vlaanderen weten ook perfect wat hun te doen staat. Laten we daarmee doorgaan. Het is investeren, hervormen en oplossen, aangezien die dossiers al tien jaar liggen te etteren. Daarmee redden we de HBO5-opleidingen. Ik ben er erg tevreden over dat we dat samen kunnen doen.

...

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, het is te laat voor gerommel in de marge. Met geld alleen zult u er niet raken, zelfs niet als dat heel veel geld is. Het is hoog tijd voor een echte, grondige hervorming van de gezondheidszorg. We hebben niet te weinig verpleegkundigen, zeker niet vergeleken met andere landen, maar ze worden niet juist ingezet. Ze moeten zich bezighouden met taken die niets met zorg te maken hebben en dat gaat ten koste van verpleegkundigen en patiënten. Er moet eindelijk een duidelijke visie komen op gezondheidszorg, waarbij maximaal op preventie wordt ingezet: we moeten mensen zolang mogelijk gezond houden. Het is essentieel, dat is de sleutel, dat de zorg naar de deelstaten komt, van preventie tot curatie. Dat is de sleutel om het op te lossen. Voer het regeerakkoord uit, mijnheer de minister, anders blijven we dweilen met de kraan open en gaat onze gezondheidszorg kopje onder.

Het incident is gesloten.