Kanker op steeds jongere leeftijd? - Schriftelijke vraag aan minister Vandenbroucke

20 september 2022: 

Mijnheer de minister,

In een recente studie van Nature (Nature Reviews Clinical Oncology, volume 19, pages 656–673 (2022)) wordt aangegeven dat er steeds vaker kanker op jongere leeftijd wordt vastgesteld.

Dit zou niet enkel verklaard kunnen worden door betere diagnostische methoden, waardoor kanker vaak sneller wordt opgespoord. Men spreekt zelfs over een mogelijk globale epidemie.

Wat is de evolutie in België wat dat betreft? Zien we ook dergelijke tendens en zo ja, voor welke kankers? Zijn er geografische verschillen of verschillen per ziekenhuis waarneembaar?

Indien er een toenemende tendens waarneembaar is in België, is er dan een vermoeden van de oorzaak?

Is er overleg met oncologen hieromtrent en welk plan wordt hier tegenover gesteld?

Met dank voor uw antwoorden,

Frieda Gijbels

Schriftelijk antwoord: 

Het Geachte Lid vindt hieronder het antwoord op haar vragen.

De Stichting Kankerregister registreert alle nieuwe kankerdiagnoses in België via gegevens die het Kankerregister ontvangt van zowel de zorgprogramma’s voor oncologie als de laboratoria voor anatomopathologie. De databank van het Kankerregister is voor België volledig sinds 2004.

In 2020 werden in totaal 68.782 nieuwe kankerdiagnoses (exclusief non-melanoma huidkanker) gesteld. Hiervan werden 6.868 diagnoses gesteld bij volwassenen onder de 50 jaar (18 t.e.m. 49 jaar).

De kankerincidentie wordt het best bestudeerd over een ruime periode om een goed beeld te krijgen van de trends over de jaren heen. Daarom werd een grafiek toegevoegd voor de periode 2004-2020. Hierbij is het belangrijk de bevolkingstoename met meer dan 1 miljoen inwoners in deze periode in België en ook een veranderende leeftijdsverdeling door de vergrijzing van de bevolking in rekening te brengen. Hiervoor wordt gestandaardiseerd in deze grafiek via de Europese standaardpopulatie uit 2013 (truncated ESR). Deze voor leeftijd gestandaardiseerde incidentiecijfers geven een goed beeld van de evolutie van het risico op het krijgen van kanker, onafhankelijk van de bevolkingstoename en vergrijzing. De eerste grafiek toont dat het risico op kanker bij volwassenen onder de 50 jaar bij zowel mannen als vrouwen zeer stabiel is de voorbije jaren. Hierbij moet opgemerkt dat in 2020 de algehele voor leeftijd gestandaardiseerde kankerincidentie in België daalde met zo’n 6% in vergelijking met 2019 ingevolge de coronapandemie. Deze trend doet zich ook voor bij 18-49 jarigen maar is met een daling van 3% iets minder uitgesproken dan bij de algehele bevolking.

Details per gewest werden toegevoegd in een 2e grafiek. Algemeen zijn er geen grote verschillen in de trends over de jaren heen tussen de gewesten. Wel is er in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een daling van de incidentie met 0,7% per jaar bij mannen (EAPC, estimated annual percentage change, 95% betrouwbaarheidsinterval (CI) -3,0% tot -0,1%) de afgelopen 10 jaar (2010-2019). Omwille van de impact van COVID-19 namen we 2020 niet mee in deze berekening om een zo representatief mogelijk beeld te krijgen van de evolutie van de incidentie. In het Vlaams Gewest is er in dezelfde periode een toename met 0,5%/jaar bij vrouwen (95% CI 0,1% tot 1,0%). In de meest recente periode van 5 jaar voor de COVID-19 pandemie (2015-2019) is er evenwel nergens een significante toename in de totale kankerincidentie per regio.

Hoewel er in België geen toename is van het risico op kanker bij 18-49 jarigen sluit dit niet uit dat er alsnog veranderingen in het risico op kanker kunnen zijn bij specifieke kankertypes. De studie gepubliceerd in Nature waar naar werd verwezen vermeldt meerdere types kanker. Een overzicht voor een gelijkaardige selectie kankers vindt u ook in onderstaande tabel.

De incidentietrends weergegeven voor de periode 2010-2020 in de laatste kolom van de tabel laten zien dat er voor de meeste van deze kankers geen toename is van het risico in deze periode. Dit is bijvoorbeeld het geval bij de meest frequente kanker bij vrouwen, borstkanker maar ook voor bv. dikkedarmkanker. Hierop zijn evenwel enkele uitzonderingen zoals pancreaskanker dat toeneemt met zo’n 4%/jaar in 2010-2019 (95% CI 2,1% tot 5,8%). De incidentie van hoofd- en halskanker daalt bij 18-49 jarigen en dit met 3,5%/jaar in 2010-2019 (95% CI -5,0% tot -2,1%).

Aan de tabel voegden wij ook enkele kankers toe die niet direct werden aangehaald in het artikel in Nature maar waar er wel een stijging van de incidentie merkbaar is in ons land. Met name voor melanoma van de huid zien we een duidelijke toename met 2,5% per jaar in 2010-2019 bij 18-49 jarigen (95% CI 1,0%:4,1%). Deze trend is niet specifiek voor jongere patiënten en doet zich ook, zelfs meer uitgesproken, voor in de populatie ouder dan 50 jaar. Ook de incidentie van teelbalkanker bij 18-49 jarigen stijgt en dit met 2,4%/jaar in 2010-2019 (95% CI 1,1 tot 3,7%).

Gezien de zeldzaamheid van sommige kankers op jongere leeftijd en de statistische variabiliteit die gepaard gaat met bijhorende lage aantallen moeten sommige trends met de nodige voorzichtigheid worden geïnterpreteerd.

Samengevat kan worden gesteld dat het algehele risico op kanker bij 18-49 jarigen niet toeneemt in België (2010-2020). Voor een heel aantal kankers werd wel een toenemende incidentie bij mensen onder 50 jaar gerapporteerd in andere landen. Deze studies blijken vooralsnog niet noodzakelijk representatief voor de huidige situatie in België. De Stichting Kankerregister bereidt momenteel een wetenschappelijk artikel voor over dit onderwerp om de kankerincidentietrends in deze leeftijdsgroep in België in meer detail onder de aandacht te brengen.

Gelieve contact met ons op te nemen voor meer info omtrent de figuren en tabellen.