Terugkeerders uit buitenland en Covid19 - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 28 september 2021: 

14.01 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de voorzitter, ik verwijs naar de ingediende vraag. Volgens de cijfers van Sciensano (weekrapport 20 augustus 2021) is een groot aandeel (bijna 12%) van de teruggekeerde reizigers uit Marokko (en in mindere mate ook uit Turkije) positief voor het Sars-CoV-2 virus. Het lijkt van groot belang dat dergelijke signalen ook terdege worden gecapteerd en dat er naar wordt gehandeld. - heeft u de situatie besproken met uw collega van buitenlandse zaken? Welke acties zijn voorzien of zullen worden voorzien? - is er zicht op de vaccinatiestatus van de mensen die vertrekken en terugkeren, uiteraard geanonimiseerd? Worden de data van de PLF en de vaccinatiestatus op enige wijze gelinkt en leidt dit tot gerichte acties? - in hoeverre kan men garanderen dat de terugkeerders hun PLF correct indienen? Is het ingediende aantal PLF conform het aantal reizen? Heeft men zicht op het aantal terugkeerders per auto en hoe controleert men dat zij een PLFindienen? - in hoeveel procent van de gevallen wordt een test gedaan na terugkeer uit een rode zone? Kan dit per land worden gespecifieerd? 

14.02 Minister Frank Vandenbroucke: 

Ik kan mij inbeelden dat de vraag ondertussen een beetje gedateerd is, maar dat wil niet zeggen dat het probleem niet belangrijk is. U verwijst naar gegevens uit de zomerperiode, waar we in een aantal landen van herkomst zeer hoge positiviteitscijfers zagen bij de teruggekeerde reizigers. Dat was ook zo. In de periode waarnaar u verwijst, was dat in Noord-Macedonië 12,4 %, in Marokko 10,1 %, in Pakistan 8,8 %. Daarna werd dat minder, maar dat zijn zeer hoge cijfers. U weet ook dat er over de controle van het PLF heel veel discussie is geweest. Ik heb er bij mijn collega's ook op aangedrongen om dat zo grondig mogelijk te doen. De administraties van Volksgezondheid, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken werken samen om zo goed mogelijk af te stemmen over hoe de controle van het PLF en de reizigers kan gebeuren. Dat vraagt ook samenwerking op het terrein. U vroeg ook of er een zicht is op de vaccinatiestatus van de mensen die terugkeren. In augustus gaf 72,8 % van de terugkerende reizigers aan dat ze een vaccinatiecertificaat hadden. Dat cijfer is vergelijkbaar met de vaccinatiegraad van de algemene Belgische bevolking, met name 71 %. Ik weet niet goed wat wij daaruit moeten afleiden. Dat betekent dat deze groep die op het vlak van het kunnen voorleggen van een vaccinatiecertificaat niet zo sterk afwijkt van onze inwoners. Worden de data van het PLF en de vaccinatiestatus gelinkt? Leidt dat tot acties? Tijdens controles wordt door de vervoerder of de grenspolitie gecontroleerd op identiteit, PLF en vaccinatiecertificaat of een bewijs van een negatieve PCR-test. Aan een directe link tussen de PLF-data en de vaccinatiedata wordt gewerkt, maar dat is wel een benadering waarvoor men nog een aparte juridische basis nodig heeft. Dat zorgt natuurlijk opnieuw voor problemen met betrekking tot privacy. Zo ver zijn we nog niet, maar daar wordt wel naar gekeken. U vroeg ook of we kunnen garanderen dat de terugkeerders het PLF correct invullen? U weet dat reizigers die reizen met een vervoerder – boot, bus of trein – verplicht zijn om de PLF in tevullen. Er zijn ook controles. Natuurlijk is de PLF een verklaring op eer waarbij men wel aangewezen is op wat de mensen noteren. Het is wel zo dat foutief invullen strafbaar is maar men moet het kunnen vaststellen. Er zijn wel voorbeelden van fraudepraktijken van reizigers als vervoerders die strafrechtelijk worden vervolgd. Controles door reizigers met de auto gebeuren door de politie en worden opgevolgd door Binnenlandse Zaken. Het aantal autoreizigers dat de PLF moet invullen, is minder goed in cijfers te vatten omdat reizigers die minder dan 48 uur in het buitenland waren of reizigers die minder dan 48 uur in België zijn geen PLF moeten invullen. In augustus hebben wij in totaal 1.700.649.000 elektronische PLF's ontvangen. Van die 1,7 miljoen waren er 694.770 reizigers per auto. In hoeveel gevallen wordt een test gedaan bij terugkeer uit een rode zone? Als we kijken naar de rode zone in de EU, Schengen: reizigers uit een rode zone die behoren tot de EU en de Schengenzone die dienen enkel een test te ondergaan als ze niet beschikken over een vaccinatie- of herstelcertificaat - dat geldt ook voor landen op de witte lijst – noch over een PCR-test. 88 procent van die groep die aangekomen is tussen 1 augustus en 1 september heeft in België een PCR-test ondergaan op dag 1 of 2. Voor de informatie per land zal ik u een tabel geven, mevrouw Gijbels. De 10 landen met de meeste reizigers, daar zit Spanje bovenaan met 66.089 aankomsten en het testpercentage is 87 procent. Voor Frankrijk zijn de aantallen 30.639 aankomsten en 88 procent. Er zijn ook landen waar het wat lager ligt. Ik zal het u geven zodat u het kunt bekijken. Dan heeft men een rode zone in derde landen – niet-EU, niet-Schengen en niet op de witte lijst. Alle reizigers uit de rode zone van die landen dienen een PCR-test te ondergaan en al zij geen vaccinatiecertificaat kunnen voorleggen dienen zij ook in quarantaine. Hier stellen we vast dat 81% van deze reizigers die tussen 1 augustus en 1 september aangekomen zijn in België een PCR-test ondergingen. 53.691 aankomsten kwamen uit Marokko, waarbij 89% met test. Voor Turkije waren er 47.972 aankomsten, met 86% met test. Uit het Verenigd Koninkrijk kwamen 19.057 passagiers, waarbij 72% een test had. Op ditmoment hebben we geen identificatie van heelhoogrisicolanden. Ik kan die daar zo niet uithalen. Ik kan u in bijlage de lijst geven van alle landen, dan kan u die bekijken. 

14.03 Frieda Gijbels (N-VA):

Het was inderdaad een ietwat gedateerde vraag. Toch is het interessant om dit allemaal te horen. U gaf aan dat Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken en Volksgezondheid samenwerken. Er komen natuurlijk nog vakantieperiodes aan. Heel waarschijnlijk komen er ooit nog wel pandemieën. Wordt er dan ook gedebriefd over zo'n thema? Wordt er samengezeten na zo'n vakantieperiode om te overleggen hoe het is verlopen, of er dingen anders kunnen worden aangepakt in de toekomst? Of wordt dat niet standaard voorzien? Veel terugkeerders van vakantie vormt een risicosituatie. Is dat nu allemaal goed gelopen? Zijn daar verbeterpunten? Dit is het moment in de crisis om lessen te trekken? Wordt dat ook standaard en automatisch gedaan, bijvoorbeeld na een vakantieperiode als er toch een aantal risicosituaties ontstaan, of wordt dat niet direct georganiseerd? 

14.04 Minister Frank Vandenbroucke: 

Wat u voorstelt, is heel logisch. We moeten dat inderdaad doen. Op dit moment heb ik geen weet van een zeer recent overzicht. We hebben het voorbije jaar voortdurend overzichten gekregen van mevrouw Moykens in de IMC met al deze gegevens. Dat is nu toch wel even geleden, omdat de aandacht in de voorbije IMC-vergaderingen vooral naar andere dingen is gegaan. We hebben de gegevens, dus we kunnen daar misschien afsluitend op terugkomen. 

14.05 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de minister, als er nog gegevens beschikbaar zijn, dan zou ik die graag ontvangen.