wet van 24.03.1987 en het KB van 11.12.1987 tot oprichting van het Fonds voor de gezondheid en de productie van dieren - Schriftelijke vraag aan minister Clarinval

8 december 2021:

Mijnheer de minister, 

Op basis van de wet vermeld in onderwerp werd een fonds opgericht, in de volksmond gekend als ‘Sanitair Fonds’.
Bij beschikking 91/538/EEG van 7 mei 1991 betreffende dit Belgische Fonds voor de gezondheid en de productie van de dieren heeft de Europese Commissie echter geoordeeld dat de door België in de sectoren runderen en varkens verleende steun die uit de verplichte bijdragen als bedoeld in het KB van 11 december 1987 betreffende de verplichte bijdrage aan het Fonds voor de gezondheid en de productie van de dieren wordt gefinancierd, onverenigbaar was met de gemeenschappelijke markt in de zin van art. 92 van het Verdrag en moest worden afgeschaft voor zover de verplichte bijdragen in het slachtstadium ook de uit andere Lidstaten ingevoerde producten belasten.
De Belgische staat heeft haar werk  moeten overdoen, hetgeen resulteerde in de wet van 23.03.1998 waarbij het ‘begrotingsfonds voor de productie en de kwaliteit van de dieren en de dierlijke producten’ werd opgericht;
 Resultaat: Tussen 1987 en 1998 hebben de operatoren in de sector ( producenten van dieren, handelaars, slachthuizen ) netjes stortingen gedaan in dat sanitair fonds op basis van een wet en een KB dat niet rechtsgeldig was.  De Belgische Staat hield dus een fenomenale pot geld onder zich welke haar niet ( meer ) toekwam.
Vandaar volgende vragen:

Hoeveel werd er in de periode 1987 tot 1998 in het Sanitair fonds gestort op basis van de wet van 24.03.1987 en het KB van 11.12.1997?

Waarvoor werd dat geld in die periode aangewend ?

Wat zat er nog in het fonds toen de onregelmatigheden bij het tot stand komen van de wet bekend geraakten ?

Welke specifieke stappen ondernam de Belgische Staat om de afgedragen betalingen terug te geven aan de partijen die ze onverschuldigd hadden afgedragen?

Aan wie werden sindsdien terugbetalingen gedaan, voor welke bedragen en wanneer ?

Wat blijft er actueel over in het Sanitair Fonds en werd dus nog niet terug betaald?

Wat intendeert de Belgische Staat te doen om alsnog aan haar teruggaveplicht te voldoen of wat intendeert ze ermee te doen ?

Met dank voor uw antwoorden,

Frieda Gijbels

20 januari 2022:

In de periode 1988 – 1998 werd in totaal een bedrag van € 96.513.524 gestort in het Fonds voor de runderensector en een bedrag van € 76.010.914 in het Fonds voor de varkenssector.

De ontvangsten in dit Fonds werden aangewend om vergoedingen uit te keren aan landbouwers/producenten in de runder- of varkenssector die getroffen werden door dierenziekten (bv. vergoedingen in geval van varkenspest). 

Het fonds bevatte alle ontvangsten die tot dan binnengekomen waren in het Fonds, verminderd met alle uitgaven in het kader van vergoedingsdossiers voor dierenziekten. Het Fonds is altijd blijven innen en vergoedingen blijven uitbetalen aan de runderen- of varkenssector die getroffen werden door dierenziekten.

De Belgische Staat heeft er toen voor gekozen om door wetgevende tussenkomsten te remediëren aan de inhoudelijke strijdigheid met het Europees recht (in plaats van de afgedragen betalingen terug te storten).

Eind 2004 werd een bedrag van 12.574.000 euro betaald aan de deelsector van de kalvermesterij. Op de Ministerraad van 9 juni 2005 werd een bedrag van 13,5 miljoen euro toegewezen dat volledig werd gebruikt voor de afhandeling van gelijkaardige dossiers.

Op basis van de voorwaarden conform de beslissing van de Ministerraad van 24 februari 2006 zijn dadingen afgesloten (voor de dossiers ingeleid vóór 1 januari 2002) voor een bedrag van 83,7 miljoen euro. Deze zijn uitbetaald aan slachthuizen, exporteurs en handelaars in runderen en varkens naar aanleiding van uitvoerbare titels en dossiers met niet-uitvoerbare titels waarvoor dadingen werden afgesloten. 
Er is vanuit het Fonds nooit een terugbetaling geweest voor deze dossiers. Er is eind 2004 hiervoor wel een prefinanciering geweest van 5.111.000 € vanuit het runderenfonds, maar dit bedrag is nadien gerecupereerd (door kwijtschelding van een equivalente schuld bij het BIRB). De kredieten voor de afhandeling van deze dossiers kwamen steeds uit de enveloppe van primaire uitgaven van de begroting van de federale regering. 

Op 1 januari 2021 bedroeg de totale reserve in het sanitair fonds € 52.618.930,70.

Er is geen teruggaveplicht voor de Belgische Staat tenzij er in een welbepaald dossier een definitief eindarrest geveld zou worden waarbij de Belgische Staat veroordeeld zou worden. Echter, de rechtstreekse vorderingen van de eisende partijen tegen de Belgische Staat, ingesteld na 31 december 2002, werden verjaard verklaard.

De huidige reserves in het Fonds zijn het resultaat van inningen krachtens de wet van 23 maart 1998 betreffende de oprichting van een Begrotingsfonds voor de gezondheid en de kwaliteit van de dieren en de dierlijke producten. Het Sanitair Fonds wordt samen bestuurd met de vertegenwoordigers van de sector en de werking en besteding van de inningen gebeurt binnen de principes van co-regulatie, co-operatie en co-verantwoordelijkheid. Deze inningen/reserves hebben nog steeds als doel bij te dragen in de bestrijding van de dierenziekten en de bevordering van de kwaliteit van de dierlijke producten.