De communicatie met betrekking tot het coronavirus - actuele vraag aan minister De Block

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, collega's, het nieuwe coronavirus is ongeveer een maand geleden opgedoken en uitgebroken in de Chinese stad Wuhan.

Ondertussen zijn er in meerdere steden besmettingen vastgesteld, net als in andere landen. Wuhan, het epicentrum, en enkele steden errond zijn al een tijdje in lockdown. Een vijftiental landgenoten bevindt zich daar. Zij zullen binnenkort wellicht terugkeren en wij begrijpen dat dit nog wel even kan duren omdat er ook afspraken moeten worden gemaakt met andere landen en met de Chinese autoriteiten.

Wat er volgens ons in heel dit verhaal heel duidelijk ontbreekt, is een heldere communicatie. Zo is het niet duidelijk of België de mensen die terugkeren in afzondering zal plaatsen.

Gebeurt die afzondering in ons land of in het buitenland? Ook daarover horen wij niets, terwijl andere landen hierover wel communiceren. De Nederlandse en Franse autoriteiten hebben gemeld dat wie besmet is niet mee mag op de Franse vlucht die de Europese burgers gaat ophalen. Wat doet België? Wij horen hier niets over. Halen wij hen wel op? En wat met de mensen die vóór de lockdown spontaan naar hier zijn teruggekeerd? Worden zij opgespoord? Moeten zij zich aanmelden? Ook daarover wordt er niets gezegd, terwijl andere landen dat wel doen.

Minister Goffin verwees in de media naar u voor het organiseren van een eventuele quarantaine. Toen ik u in de commissie vroeg naar de coördinatie tussen Volksgezondheid en Buitenlandse Zaken, liet u weten dat u zijn telefoonnummer heeft, maar voor de rest geeft u niet de indruk dat er constant overleg en coördinatie is over de mogelijke uitbraak.

Wij moeten natuurlijk geen paniek zaaien en we moeten ons hoeden voor alarmerende berichten. Wij beschikken ook over uitstekende wetenschappers, zorgverleners en instellingen, maar geen of gebrekkige communicatie creëert juist paniek. Ik heb dan ook de volgende vragen voor u, mevrouw de minister. Ligt er een plan klaar dat meteen kan worden uitgerold? Op welke manier zal de bevolking worden geïnformeerd over de maatregelen die worden genomen?

....

Minister Maggie De Block:

Dank u wel voor uw vragen, mevrouw Gijbels en mijnheer Dallemagne. Ik heb in de commissie inderdaad gezegd dat wij elkaars telefoonnummer hebben om te overleggen. Onze mensen werken nauw samen. Er ligt inderdaad een plan klaar. Onze mensen zitten op dit moment nog samen in een coördinerende vergadering; als daarvan alle details gekend zijn, dan zullen wij dat ook communiceren. Wij volgen deze situatie elke dag op, met al onze diensten, dag en nacht. Onze procedures hebben hun nut al bewezen, want we hebben al meer dan tien verdachte gevallen gehad. Daar testen wij onze procedures. Die zijn goed. Telkens hadden wij ook een negatief resultaat, dus die mensen waren niet besmet.

De kans is echter reëel dat er vroeg of laat toch een positief geval wordt vastgesteld. Dat is geen drama. Wij zijn perfect in staat om met onze gespecialiseerde diensten een mogelijke geïnfecteerde persoon met het coronovirus op te vangen. We hebben ook een team van wetenschappelijke en medische experts klaarstaan om dit op de juiste manier op te volgen, ook als het virus een mutatie zou ondergaan. Nogmaals, het is een virus. Hij doet minder kwaad dan onze klassieke jaarlijkse griep die eind februari, begin maart zal pieken. Ik begrijp de ongerustheid, maar momenteel is daar helemaal geen reden voor. We weten trouwens dat de griep eraan komt, zoals elk jaar.

Het is belangrijk dat er duidelijk gecommuniceerd wordt naar de artsen en naar de ziekenhuizen, maar ook naar de burgers. Onze administratie is daar dag en nacht mee bezig. Wij hebben onze frequently asked questions (FAQ's) wijd verspreid. Daarin wordt op elke vraag geantwoord. Er is een permanentie om de vragen van de burgers te beantwoorden. Ik begrijp dat de journalisten op jacht zijn naar de eerste patiënt. Ze wachten op luchthavens en in ziekenhuizen om er een foto van te nemen. De pers heeft echter ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid en moet op de eerste plaats helpen onze burgers correct en geruststellend te informeren.

We beschikken over de expertise die we tijdens de ebola-epidemie, die veel gevaarlijker was, opgedaan hebben. Er zijn geen systematische controles op onze luchthavens omdat de WHO dat voor Europa niet aanbeveelt. We hebben geen directe vlucht naar Wuhan. De andere reizigers worden in China getest.

Het reisadvies van de FOD Buitenlandse Zaken wordt ook up-to-date gehouden en aangepast, onze travel clinics zijn ingelicht. Wij hebben gespecialiseerde labo's en diensten en nog een back-up labo bij Sciensano. Ons land is echt goed voorbereid indien een geval zich zou aandienen. Wij volgen de aanbevelingen van de WHO nauwgezet op en zijn helemaal conform die aanbevelingen. Voor de rest zullen wij onze burgers repatriëren als zij dat willen en zullen wij goed voor hen zorgen. U mag gerust zijn.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de voorzitter, mevrouw de minister, ik wil wel geloven dat er geen probleem is en dat wij klaar zijn. Zoals ik al eerder zei, hebben wij inderdaad goede labo's, goede wetenschappers en goede artsen, maar dat er aan onze crisiscommunicatie en -aanpak wat schort, dat heb ik niet zelf uitgevonden. Dat werd onlangs nog bevestigd door de doorlichting van de WHO. Verschillende landen werden doorgelicht om na te gaan of ze in staat waren om goed te reageren in geval van een pandemie of epidemie en ons land scoorde helemaal niet goed op die doorlichting.

Wij scoorden vooral zwak inzake ons reactievermogen. Wij kregen een nul voor urgentieplanning en een nul voor risicocommunicatie. Er zou geen stappenplan bestaan dat meteen kan worden uitgerold in geval van een nieuwe epidemie of pandemie. In ons buurland Nederland is dat er wel. Ik denk dat er dringend werk aan de winkel is. Ik hoor dat er aan een plan van aanpak wordt gewerkt, maar dat had er al lang moeten zijn, met een draaiboek, waarin een goede communicatie is opgenomen. Het zal trouwens niet de laatste keer zijn dat wij het nodig hebben.

Ziektekiemen reizen vandaag heel snel de wereld rond. Er is absoluut meer nodig dan het nummer van de minister van Buitenlandse Zaken om goed voorbereid te zijn. Maak werk van een degelijk, overkoepelend noodplan en zorg voor gecoördineerde communicatie. Dan hoeft de pers niet te vissen naar nieuws.

Het incident is gesloten.