Dit zinnetje is een eerbetoon aan de duizenden slachtoffers, de duizenden families die een geliefde een verschrikkelijke dood zagen sterven zonder enig moreel gevolg en aan strijders zoals Erik Meersschaert en Eric Jonckheere, die tot op hun laatste dag hebben gevochten tegen deze onrechtvaardigheid.
De eerste bewijzen van de link tussen asbest en kanker dateren al uit de jaren '50. Eind jaren '60 was er geen ontkennen meer aan. En toch bleef de asbestproductie in België duren tot 1997. De overheid draagt hiervoor een verpletterende verantwoordelijkheid, net als de producenten die miljoenen spendeerden aan lobbywerk om de waarheid te verdoezelen. Toen al wist men dat de eerste symptomen tientallen jaren op zich zouden laten wachten. Ruim de tijd nog - met andere woorden - om de business verder te laten draaien.
En toch kon en durfde - in het grootste asbestland van Europa, België genaamd - tot nu toe enkel de familie Jonckheere een rechtszaak aanspannen tegen Eternit. In landen zoals Italië, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Nederland vonden monsterprocessen plaats. Maar hier hield de wetgever de asbestproducenten al die jaren een hand boven het hoofd.
Via een 'historisch compromis' werd in 2007 onder de regering-Verhofstadt het Asbestfonds opgericht. Op het laatste moment voegde de premier zelf nog twee modaliteiten toe. Ten eerste werd élke werkgever verplicht het asbestfonds te spijzen, ook diegenen die nooit met asbest hadden gewerkt. En asbestslachtoffers die een vergoeding uit het fonds aanvaardden, werden verplicht af te zien van hun recht om het verantwoordelijke bedrijf aan te klagen. Zelfs de omgevingsslachtoffers die door niemand vertegenwoordigd werden. Zwijggeld op je sterfbed. Omdat hun tijd en energie schaars is, kiezen nagenoeg alle slachtoffers meer dan begrijpelijk voor het Asbestfonds. En de vervuiler. Die betaalt geen cent.
Hier zijn we dan, weer een paar decennia later. In een land waar het aantal asbestdoden per jaar piekt, en er nog vele doden zullen volgen. Nog tientallen jaren zullen elke week vier tot vijf mensen een diagnose krijgen van asbestkanker. Bijna elke dag van het jaar zal er iemand in België overlijden aan asbest. Een land waar nog steeds in elke hoek, elke straat, elke school tonnen asbest te vinden zijn. Een land dat eindelijk inzet op de verwijdering ervan. Maar dat ook daarvoor te weinig naar de verantwoordelijken kijkt.
