Het verhaal van het bronzen Nigeriaans beeld leest als een echte Belgenmop. Niemand weet van waar het komt en op welke manier het in handen van de Belgische overheid is gekomen, niemand wist dat het om een bijzonder waardevol werk ging. Het lag jarenlang stof te vergaren in het Brusselse justitiepaleis totdat het in 2007 geveild werd door de FOD Financiën. Voor welgeteld 240 euro dus.
“Hoe is het mogelijk dat er geen reflex bestaat om dergelijke in beslag genomen stukken te laten registreren en taxeren?”, reageert Kamerlid Frieda Gijbels. “En dat terwijl we over wetenschappelijke instellingen beschikken met wereldwijd gewaardeerde expertise inzake kunst. We hebben zelfs een aparte wetenschappelijke instelling die gespecialiseerd is in Afrikaanse kunst, met name het Afrikamuseum in Tervuren.”
Niet het eerste kunstschandaal
Het is niet het eerste kunstschandaal in dit land. Denk aan de daken van het Museum voor Kunst en Geschiedenis of van de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten, die al decennialang lekken en onze kunstwerken bedreigen. Of het feit dat onze wetenschappelijke instellingen zélf geroofde kunst bevatten en dat die nog steeds niet degelijk in kaart werd gebracht, ondanks de inspanningen die toenmalig staatssecretaris Zuhal Demir (N-VA) in de vorige legislatuur ondernam.
Enerzijds zijn de traditionele politieke partijen als de dood voor een kerntakendebat omtrent de toekomst van de federale wetenschappelijke instellingen en willen ze alles houden zoals het is. En daarbij lijken eerder politieke belangen en macht te primeren dan een oprechte bezorgdheid omtrent ons kunstpatrimonium. Een echt, doelgericht beleid omtrent ons kunstpatrimonium is echter enkel mogelijk wanneer elke instelling kritisch tegen het licht wordt gehouden en optimaal investeert in de meerwaarde die ze kan brengen. Dynamische, lichte, verzelfstandigde instellingen, die op regelmatige basis verantwoording afleggen aan het parlement, zijn de toekomst en de enige manier om ons patrimonium in veiligheid te brengen en te behouden.
Zolang kunst iets is waar beleidsmatig blijkbaar nonchalant mee kan worden omgesprongen, is het een utopie om te verwachten dat andere overheidsinstellingen, zoals de FOD Financiën, wél de nodige omzichtigheid aan de dag zouden leggen wat kunstvoorwerpen betreft.
