De Belgische ziekenhuisfinanciering - Schriftelijke vraag aan minister Vandenbroucke

10 december 2021: 

Mijnheer de minister,

Ook dit jaar heeft Belfius haar jaarlijkse financiële analyse van de Belgische ziekenhuizen gepresenteerd, beter bekend als de MAHA-studie (https://www.belfius.be/about-us/nl/nieuws/maha-analyse-2021). De financiële situatie van de ziekenhuizen kreunt onder de COVID-pandemie, eerdere MAHA-analyses toonden al aan dat de ziekenhuizen niet in staat waren om een dergelijke schok op te vangen. Daarom reageerde de federale overheid met 2 miljard aan voorschotten in de gezondheidszorg. In de meest recente MAHA-analyse wordt onderzocht of die voorschotten voldoende zijn om de sector boven water te houden en of de bijkomende structurele injectie van 1,2 miljard voor de versterking van het zorgpersoneel ook effectief meer handen aan het bed brengt.
De studie toont aan dat de ziekenhuizen net boven water werden gehouden met deze voorschotten. De structurele financiële situatie van onze ziekenhuizen blijft dus uiterst precair. Het financieringssysteem van onze ziekenhuizen piept en kraakt en kampt met ernstige gebreken. De basisfinanciering van de ziekenhuizen blijkt inderdaad ontoereikend en de marges van het bedrijfsresultaat zijn bij het overgrote deel van de ziekenhuizen flinterdun. Zonder de voorschotten zouden de gevolgen desastreus zijn, maar deze structurele situatie van ontoereikende financiering heeft ook tot gevolg dat investeringen uitblijven en dat er te weinig financiële ruimte is om te investeren in het ziekenhuis van de toekomst. 
Los van deze cijfers maak ik mij, net zoals vorig jaar, nog steeds zorgen omtrent de bron ervan. Het is uitstekend dat we op dergelijke studies zoals die van Belfius kunnen buigen, maar hoe komt het dat deze cijfers niet gewoon jaarlijks door de overheid worden gerapporteerd? Ziekenhuizen maken enorme omzetten en zijn voor een groot deel afhankelijk van overheidsfinanciering; waarom worden wij dan niet op regelmatige en omstandige wijze door de overheid op de hoogte gebracht van deze cijfers?
1. Kunt u volgende informatie met betrekking tot de financiële toestand van onze ziekenhuizen meedelen, met name per ziekenhuis (en/of indien mogelijk ook per ziekenhuisnetwerk, per provincie en per regio):
a) de omzet;
b) de personeelskosten en het voltijdequivalent zorgpersoneel;
c) het bedrijfsresultaat;
d) het courant resultaat;
e) het eigen vermogen;
f) de financiële schulden (gelieve uit te splitsen in lange en korte termijnschulden)
g) de cashflow;
h) de inkomsten:
- aandeel patiënt (remgeld, persoonlijk aandeel in technische verstrekkingen, geneesmiddelen en verblijfskosten, ereloonsupplementen, kamer- en materiaalsupplementen, diverse kosten, enz.);
- aandeel BFM;
- aandeel honoraria (gelieve tevens uit te splitsen naar aandeel Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) en patiënt);
- aandeel farmaceutische verkopen (inclusief geneesmiddelen, implantaten, andere invasieve medische materialen);
- aandeel technische onderzoeken;
- aandeel forfaits RIZIV;
- aandeel parking en cafetaria;
- andere.
2. Hoe komt het dat deze cijfers niet gewoon jaarlijks door de overheid worden gerapporteerd? Plant u hierin verandering te brengen? Zo ja, hoe concreet? Zo neen, waarom niet?
3. Over de financiering van de ziekenhuizen:
a) Hoe plant u het financieringsmodel van onze ziekenhuizen gezonder en duurzamer te maken, tegelijkertijd de betaalbaarheid voor de patiënt en de (verbetering van de) kwaliteit van de zorg garanderend?
b) Welke rol zullen digitalisering, specialisatie, preventie, efficiëntieoefeningen en regionalisering hierin spelen? Kunt u hier tevens concrete doelstellingen en tijdslijnen aan vastplakken?
c) Hoe plant u de overconsumptie in de zorg aan te pakken? Kunt u hier tevens concrete doelstellingen en tijdslijnen aan vastplakken?
d) Wat acht u een gezonde verhouding in het inkomstenmodel van onze ziekenhuizen? Hoe plant u hier naar toe te werken? Kunt u hier tevens concrete doelstellingen en tijdslijnen aan vastplakken?
4. Hoe zal men concreet te werk gaan bij de compensatie van de verliezen van de ziekenhuizen ten gevolge van de coronacrisis? Welke parameters zullen hierbij een rol spelen? Welke rol zal hierbij weggelegd worden voor responsabilisering?

Dank voor uw antwoorden, 

Frieda Gijbels

Antwoord van de minister: 

1.

De FOD Volksgezondheid verzamelt de gegevens in het kader van het koninklijk besluit van 14 december 1987 houdende bepaling van de regels en de termijn volgens dewelke de beheerder van het ziekenhuis mededeling doet van de financiële toestand, van de bedrijfsuitkomsten, van het verslag van de bedrijfsrevisor en van alle statistische gegevens die met zijn inrichting verband houden. De laatste beschikbare gegevens zijn die van 2018.

Gezien de Covid-problematiek hebben we de termijn voor het aanleveren van Finhosta 2019 verschoven naar december 2020

 

Wij hebben geen gegevens per netwerk aangezien deze nog niet allemaal erkend zijn.

U vindt in het bestand in bijlage de gevraagde gegevens.

De gegevens per ziekenhuis zijn onderworpen aan de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GPRD). Zodoende zijn enkel geagregeerde gegevens weerhouden in het excelbestand, ofwel globaal, ofwel per Regio.

a) de omzet: Blad CA

b) de personeelskosten en het voltijdequivalent zorgpersoneel: Blad 2: gemiddelde kost per FTE

c) het bedrijfsresultaat:

d) het courant resultaat:

e) het eigen vermogen:

f) de financiële schulden (gelieve uit te splitsen in lange en korte termijnschulden)

g) de cashflow:

h) aandeel BFM: BFM per regio

i)  aandeel parking en cafetaria: Deze gegevens zijn niet beschikbaar

Onderstaande elementen zijn niet beschikbaar in de Finhosta database, maar u vindt terzake interessante gegevens op de website van het Intermutualistisch Agentschap.

h) de inkomsten:

- aandeel patiënt (remgeld, persoonlijk aandeel in technische verstrekkingen, geneesmiddelen en verblijfskosten, ereloonsupplementen, kamer- en materiaalsupplementen, diverse kosten, enz.);

- aandeel honoraria (gelieve tevens uit te splitsen naar aandeel Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering (RIZIV) en patiënt);

- aandeel farmaceutische verkopen (inclusief geneesmiddelen, implantaten, andere invasieve medische materialen);

- aandeel technische onderzoeken;

- aandeel forfaits RIZIV;

2.

De bwebsite van de FOD Volksgezondheid verschaft elk jaar de geactualiseerde cijfers met betrekking tot het BFM, de onbetaalde facturen, verantwoorde bedden en gehanteerde barema’s.

https://www.health.belgium.be/nl/gezondheid/organisatie-van-de-gezondhei...

De ziekenhuizen hebben de verplichting, krachtens het Wetboek van vennootschappen en verenigingen, om bij de Nationale Bank van België de jaarrekeningen, de balans en de sociale balans te publiceren. Deze gegevens zijn dus openbaar en beschikbaar op aanvraag.

 

De FOD zou, mits de nodige bestaffing en het ter beschikking zijn van de nodige middelen voor analyse, een beleid kunnen ontwikkelen om de gegevens van de ziekenhuizen transparant op de website te zetten

3.

De Covidcrisis heeft onze ziekenhuizen onder druk gezet zowel op het niveau van de werkdruk en de kwaliteit van zorg maar eveneens met een dagelijkse bezorgdheid om de leefbaarheid van het ziekenhuis te waarborgen. Vooreerst wil ik erop wijzen dat momenteel een grondige herfinanciering gaande is waarbij het doel moet zijn meer handen aan bed te krijgen alsook zo veel mogelijk tegemoet te komen aan de bestaande onderfinanciering. Zo is er de 402 miljoen euro voor het zorgpersoneelsfonds en het perspectief van een wettelijk groeinorm van 2,5% vanaf 2022.

Het regeerakkoord voorziet de budgettaire stabiliteit van de ziekenhuizen via een algemene aanpak: herziening van de ziekenhuisfinanciering, de integratie van een nieuw ziekenhuislandschap zoals de netwerken, de hervorming van de nomenclatuur van de medische en chirurgische handelingen en de integratie van en update van de financiering van de daghospitalisatie.

Dit moet resulteren in een voor alle patiënten kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg waarbij het huidige aanbod beter afgestemd wordt op de vraag. Daarbij wordt bekeken hoe de groei van ereloonsupplementen kan worden gereguleerd, gestabiliseerd en vervolgens afgebouwd. De herijking van de nomenclatuur wordt verdergezet, ook via meer gebundelde financiering en pay for perfomance.

Uiteraard zal hierbij de samenspraak met de deelstaten en zorgactoren een grote rol spelen.

Speciale aandacht zal gaan naar eventuele overmatige consumptie van geneesmiddelen.  De Dienst voor geneeskundige evaluatie en controle van het RIZIV zal hiertoe een verbetering van de procedures voorstellen en “accountability” dient op alle niveau’s van de zorg haar ingang te vinden. Hierbij wordt ook gekeken naar het Europese niveau om de gemeenschappelijke positie te versterken ten opzichte van de geneesmiddelenindustrie via oa het BENELUXA-initiatief. Om de betaalbaarheid te garanderen zal het terugbetalingsproces, het prijszettingsmechanisme, de werking van de CTG en het gebruik van de “managed entry agreements” hervormd worden.

De nieuwe technologieën en innovatie zijn eveneens belangrijke thema’s, om de sector toe te laten stabiel te blijven doch eveneens verder te evolueren en een betere zorg aan bed te bieden. Zo blijft de verdere digitalisering een uitdaging voor de sector maar eveneens een garantie voor de implementatie van een transparant systeem.

Het e-Gezondheidsplan 2019 – 2021 wordt verder uitgevoerd (elektronisch patiëntendossier, globaal medisch dossier, enz…)

Het werkveld is immens en verschillende werven zijn geopend teneinde de uitgaven onder controle te houden, de stabiliteit van de ziekenhuizen te garanderen, de transparantie te verhogen en boven alles de kwaliteit en toegankelijkheid van de zorg te waarborgen.

4.

Er werd een eerste voorschot van een miljard euro toegekend in april 2020 aan de algemene ziekenhuizen om de continuïteit te waarborgen tijdens de covid-crisis en vervolgens werden twee bijkomen voorschotten van 500 miljoen euro toegekend aan de algemene en psychiatrische ziekenhuizen in juli en oktober 2020.

De praktische modaliteiten voor de regularisatie van deze voorschotten en de parameters voor deze financiële tegemoetkoming zijn vastgelegd in het koninklijk besluit van 30 oktober 2020 tot vaststelling van de nadere regels voor de toekenning van een uitzonderlijke federale financiële tegemoetkoming aan de ziekenhuizen in het kader van de coronavirus COVID-19 epidemie.