De evaluatie van het coronabeleid - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 9 mei 2023: 

Frieda Gijbels (N-VA):

Mevrouw de voorzitster, mijnheer de minister, u weet dat het voor mij belangrijk is dat er een onafhankelijke doorlichting van het coronabeleid in België gebeurt. Ik meen trouwens dat ik niet de enige ben voor wie dat belangrijk is. U weet ook dat ik van mening ben dat die evaluatie al lang geleden had moeten gebeuren.

Tijdens een verenigde commissie voor Binnenlandse Zaken en Gezondheid in januari 2023 gaf u aan dat de opdracht aan de OESO was gegeven en dat de vraagstelling ook bijna rond was. De looptijd van de evaluatie door OESO zou ongeveer negen maanden zijn. Even later, in maart 2023, gaf u in de commissie voor Gezondheid aan dat de overeenkomst met de OESO inzake de evaluatie gesloten was. Verder vind ik daar echter weinig over terug.

Is de overeenkomst met de OESO openbaar? Waar kunnen wij die raadplegen?

Wat is de specifieke vraagstelling? Wie en welke disciplines worden betrokken bij de evaluatie? Kunt u daarvan een overzicht geven?

Heeft de eerste vergadering van het begeleidingscomité plaatsgevonden? Is daarvan een rapport beschikbaar?

Wanneer is de evaluatie door de OESO gestart? Wanneer kunnen wij het resultaat verwachten?

Minister Frank Vandenbroucke:

Mevrouw Gijbels, in antwoord op uw eerste vraag kan ik u meegeven dat het Overlegcomité op 20 januari 2023 een nota goedkeurde waarin de opdracht wordt gegeven aan de OESO om een onafhankelijke evaluatie van ons covidbeleid uit te voeren. De nota beschrijft ook in algemene termen het mandaat en de aspecten die België graag behandeld wil zien.

Mevrouw de voorzitster, wij kunnen de nota delen. Ik zal aan mijn medewerkster vragen om die aan het secretariaat te bezorgen.

Mevrouw Gijbels, u vraagt, ten tweede, wat de specifieke vraagstelling is. U zal die kunnen lezen, maar op dit ogenblik definieert de OESO samen met de Belgische overheden de precieze terms of reference voor de evaluatie. Het evaluatieteam van de OESO organiseert daartoe een reeks consultaties met de betrokken partijen. De terms of reference zullen sowieso in de lijn liggen van de nota van het Overlegcomité, waarover ik het had.

De OESO ambieert een integrale evaluatie van ons covidbeleid, waarbij zowel de preparedness als response- en recoveryaspecten aan bod komen. Behalve gezondheidszorg, gezondheidsbeleid en crisisbeheer rond COVID-19 zal ook het covidbeleid op het niveau van het onderwijs, het economische en budgettaire beleid en het sociaal beleid worden onderzocht.

U vraagt ook wie en welke disciplines bij de evaluatie zullen worden betrokken. Ik ben van mening dat het beter is te spreken over sectoren die zullen worden geëvalueerd veeleer dan disciplines. De OESO zal kijken naar de mate waarin ons land voorbereid was op de crisis, naar het beheer van de crisis zelf en naar de weerbaarheid van het systeem in de toekomst. Ik herhaal dat ook het beleid op het niveau van het onderwijs, het economische en budgettaire beleid en het sociaal beleid bekeken zullen worden.

Over alle werkpakketten heen wordt ook gekeken naar specifieke doelgroepen, denk bijvoorbeeld aan de doelgroep jeugd en ouderen. Er wordt ook gekeken naar de proportionaliteit tussen de maatregelen en individuele vrijheden en naar de impact op levenskwaliteit, met inbegrip van de geestelijke gezondheid.

Er is een rapport van de eerste vergadering van het beleidscomité. Hoewel dat eigenlijk een soort individueel rapport is, kan ik dat wel delen, indien u dat wenst.

De evaluatie ging formeel van start met de eerste vergadering van de taskforce op 11 april en het eindrapport wordt verwacht voor het einde van het jaar.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, het einde van dit jaar is wel een heel ruime periode na de start van de covidcrisis. Het wordt de hoogste tijd dat de evaluatie afgerond wordt en dat er conclusies worden getrokken. Ik denk dat wij zowat het laatste land zijn dat er werk van maakt.

Wij zijn nochtans heel erg getroffen door de covidcrisis, zeker in de eerste golf. Onze economie, onze samenleving, ons mentaal welzijn en ons onderwijs hebben het zwaar te verduren gekregen en zijn nog altijd aan het herstellen. We moeten dus echt alles op alles zetten om daaruit de gepaste lessen te trekken, om te voorkomen dat we dit een tweede keer moeten meemaken.

Zo’n evaluatie is niets vrijblijvends of iets wat zo lang kan worden uitgesteld. Veel ervaringen en indrukken vervagen immers of zijn al vervaagd, terwijl we echt een scherpe analyse nodig hebben. Ik vind het dus echt veel te laat.

Men is ermee bezig en ik hoop dat het vlot loopt. Ik hoop eveneens dat de juiste gesprekken en analyses zullen volgen. Ik heb er echter mijn bedenkingen bij en blijkbaar hebt u die ook, want u hebt bij BELSPO opnieuw een studie besteld om de zogenaamde blinde vlekken te analyseren.

Het is heel gek dat dat niet in dit onderzoek kan worden opgenomen.

Die studie zou ook alweer 7 miljoen euro kosten. Waarom kan dat toch maar niet transparanter, eenduidiger, eenvormiger en sneller? Het is goed dat u de rapporten en nota’s zult delen, maar de burger heeft toch recht op die informatie? Waarom is die niet consulteerbaar op een website? Dan kan men lezen wat er geanalyseerd wordt, welke punten onderzocht worden en wat de tijdslijn is. Het lijkt me logisch dat iedereen het verloop van die evaluatie zou moeten kunnen volgen.

Ten laatste vraag ik allang naar een aangepast pandemieplan en ik zal daarnaar blijven vragen. Het zal geen perfect plan zijn. U zegt immers altijd dat we ons nooit perfect kunnen voorbereiden op de volgende crisis. De volgende pandemie loert misschien om de hoek en we weten niet wanneer die er zal komen. Op dit moment is er geen pandemieplan en iets is altijd beter dan niets. Ik hoop dus dat er op dat vlak zeer snel stappen vooruit zullen worden gezet.

Het incident is gesloten.