De medische huizen - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, in uw beleidsnota kunnen wij lezen dat u de medische huizen een volwaardige plaats wil geven in de ziekteverzekering en dat u daartoe een wetgevend initiatief wil nemen. Dat is vrij cryptisch en ik kreeg dus graag wat meer uitleg. Ten eerste, wat is uw visie op de forfaitaire zorgen? Werd er een kosten-batenanalyse gemaakt met betrekking tot de uitgaven en opbrengsten? Kan u ze toelichten? Ten tweede, op welke manier wordt opgevolgd wat er met de financiering van de medische huizen gebeurt? Wordt er systematisch gecontroleerd of er sprake is van over- dan wel van onderfinanciering? Zo ja, hoe wordt dat gedaan? Kunnen wij rapporten daarover raadplegen? Ten derde, wordt opgevolgd hoe de medische huizen presteren? Hoe zit het met verwijzingen naar de tweede lijn? Ten vierde, op welke manier vindt u dat de medische huizen momenteel geen volwaardige plaats hebben in de ziekteverzekering? Wat wil u precies veranderen? Ten slotte, wat is uw mening over de keuzevrijheid voor de zorgverstrekker in een medisch huis wanneer een patiënt bijvoorbeeld naar een psycholoog wordt verwezen?

Minister Frank Vandenbroucke:

Mevrouw Gijbels, het regeerakkoord stelt het volgende: "Een goed gestructureerde, sterke en performante eerstelijnsgezondheidszorg is een sleutel voor de toekomst. Ze moet in haar rol van bewaker en coach voor ons systeem verder worden ondersteund." Wijkgezondheidscentra en medische huizen bestaan al geruime tijd. Meer recent zien wij ook een toenemend aantal interdisciplinaire huisartsenpraktijken ontstaan, waar huisartsen zich omringen met bijvoorbeeld psychologen of verpleegkundigen, om vanuit de praktijk een multidisciplinair zorgaanbod te kunnen bieden aan hun patiënten.

Er lopen momenteel besprekingen over een new deal in de huisartsengeneeskunde, waarbij huisartsenpraktijken versterkt worden met de inzet van verpleegkundigen. Een capitatiefinanciering is geschikt om noodzakelijke taakdelegatie en zorgsubstitutie te realiseren. Wij moeten de beschikbare middelen goed inzetten en richten op de verwezenlijking van de Quintuple Aim-doelstellingen voor de eerstelijnszorg. Multidisciplinaire en interdisciplinaire samenwerking zijn belangrijke elementen in het optimaliseren van de zorg, die inspelen op de noden en mogelijkheden van het lokale weefsel. Expertise die in ons land verworven is door capitatiefinanciering in de bestaande medische huizen en de internationale bevindingen inzake de eerstelijnszorg leveren een belangrijke bijdrage om de aangeboden zorg beter te laten aansluiten bij de actuele nood. Verschillende studies hebben aangetoond dat wanneer men het financieringssysteem per handeling vergelijkt met het financieringssysteem per capita - het forfaitaire systeem, de kostprijs van het financieringssysteem per capita iets hoger ligt in de eerstelijnszorg en lager in de tweedelijnszorg.

Dit bleek uit een KCE-studie die in 2008 werd uitgevoerd en bevestigd werd door een studie van het InterMutualistisch Agentschap (IMA) in 2017. Er moet worden opgemerkt dat voor de patiënten de kosten van de zorg minder hoog zijn dan in het financieringssysteem per capita, omdat er geen eigen bijdrage moet worden betaald voor alle verstrekkingen die door het forfait worden gedekt, wat de toegankelijkheid van de zorg vergroot. Op het vlak van de kwaliteit van de zorg toonden beide studies aan dat de kwaliteit van de zorg minstens even goed tot beter was in de forfaitair gefinancierde praktijken ten opzichte van de betaling per prestatie en dat de forfaitair gefinancierde praktijken er beter in slagen om mensen met een kwetsbaar profiel via het criterium verhoogde tegemoetkoming te bereiken.

Mijn visie is om een wettelijk kader te kunnen bieden, dat toelaat om interdisciplinaire samenwerking in de eerste lijn op een correcte manier te financieren via de ziekteverzekering, te beginnen met de medische huizen. Daartoe is een wetsontwerp opgesteld dat voorziet in een generiek kader voor interdisciplinaire structurele samenwerkingen in de eerste lijn binnen de federale verplichte ziekteverzekering. Dit wetsontwerp moet nog op verschillende niveaus verder worden besproken. Hopelijk kan dit overleg ook met de deelgebieden constructief verlopen.

Het wetsontwerp heeft vijf doelstellingen.

• Ten eerste, overeenstemmen met de realiteit op het terrein. Akkoorden met een beperkt aantal individuele zorgverstrekkers zijn ontoereikend om het interdisciplinair karakter, alsook de overkoepelende structuur en het nietzorgpersoneel van de samenwerkingen te vatten.
• Ten tweede, aan de samenwerking verplichtingen alsook doelstellingen opleggen, bijvoorbeeld op het vlak van zorgcontinuïteit en kwaliteit van zorg, zoals gedefinieerd in de kwaliteitswet en de wet houdende patiëntenrechten.
• Ten derde ,de transparantie bevorderen en bepaalde vormen van oneigenlijk gebruik van het capitatiesysteem zo veel mogelijk voorkomen.
• Ten vierde, het interdisciplinair karakter versterken en aldus komen tot een functionele integratie van zorg, zowel intern als extern, alsook een stevige juridische basis creëren die een efficiënt en doeltreffend beheer van de sector mogelijk maakt.
• Ten vijfde, het kader dat voorgesteld wordt, is generieker dan alleen een kader voor de medische huizen. Naarmate andere vormen van interdisciplinaire structurele samenwerking in de eerste lijn tot ontwikkeling komen, waarvoor ook een geïntegreerd financieringsmodel is aangewezen, kan de Koning daartoe de specifieke modaliteiten voorzien. Op die manier creëren wij een generiek kader voor de financiering van geïntegreerde zorg.

Tot daar de doelstellingen van dit ontwerp van wet.

Met betrekking tot de huidige verplichtingen van medische huizen, vereist de regelgeving nu de jaarlijkse indiening van een activiteitenverslag en een financieel verslag. Op deze manier en door de invoering van concrete indicatoren kunnen wij de activiteit en de financiering van medische huizen controleren, met het oog op het overwegen van wijzigingen in de berekening van forfaitaire vergoedingen. Deze rapporten houden rekening met de populatie die verzorgd wordt, hun afhankelijkheid en de banden met externe zorgverleners.

De rapporten in verband met de analyse van de dossiers worden momenteel opgesteld met de federaties van medische huizen en zullen binnenkort beschikbaar zijn voor raadpleging. Er zijn signalen ontvangen dat kinesitherapie ondergefinancierd is. Er is een budget van 1.282.000 euro voorzien voor 2024 om de waarde van het forfait kine te verhogen. De keuzevrijheid van de patiënt is bij wet geregeld. Verwijzing naar een zorgverlener blijft een aanbeveling, die in geen geval een verplichting kan zijn. Ik hoop dat wij hierover verder constructief overleg kunnen plegen met iedereen en met name ook met de deelgebieden.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, u geeft aan dat er in die medische huizen geen eigen bijdrage is voor de patiënt. Ik weet niet of dat wel altijd een goed idee is. Het is beter dat er nog een zekere eigen bijdrage is, om de waarde van de zorg op een goede manier in te schatten. Wij horen vaak van huisartsen dat hun advies soms niet echt meer wordt gewaardeerd, net omdat het allemaal gratis wordt. Ik ben akkoord dat voor mensen met een laag inkomen die drempel laag moet worden gehouden, maar deze is bij de "gewone" huisartsen nu ook al laag, namelijk 1 euro. Ik begrijp niet goed waarom er met twee maten en twee gewichten wordt gewerkt.

U geeft nu aan dat u het herbekijken van de financiering in eerste instantie wil richten op de medische huizen als het gaat om interdisciplinaire samenwerking. Dat is in de gewone praktijken ook volop aan het gebeuren. Waarom zouden medische huizen voorgetrokken moeten worden ten aanzien van de andere zorgverstrekkers? Dat is geen goed plan. Als er op interdisciplinaire samenwerking wordt aangestuurd, iets waarvan ik absoluut voorstander ben, moeten wij iedereen over dezelfde kam scheren en moeten wij iedereen meepakken, om wie dat wil daarin te ondersteunen.

U had het over de onderfinanciering van de kinesisten, maar ik meen dat ook de overfinanciering goed in kaart moet worden gebracht. In sommige gevallen zien we namelijk een zeer onduidelijke aanwending van middelen. Die forfaitaire financiering werkt de transparantie niet in de hand. Ik wil er dan ook op aandringen dat daar voldoende duidelijkheid in wordt gebracht alvorens de wetgeving wordt aangepast.

Het incident is gesloten.