De ommekeer m.b.t. de opschaling naar fase 1A - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 19 oktober 2021: 

23.01 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer deminister, ziekenhuizen kregen vanwege het Hospital and Transport Surge Committee een schrijven om tegen 15 september op te schalen naar fase 1A, met ander woorden, het vrijhouden van 25% van hun IZ capaciteit. Vandaag, 14 september, wordt meegedeeld dat de opschaling toch niet nodig is. Uiteraard heeft dit gevolgen voor de ziekenhuizen, die zich erop hadden ingesteld om naar de gevraagde fase over te gaan. Ik vraag me dan ook af op welke gegevens het advies van het HTSC gebaseerd was en wie hierin heeft geadviseerd? welke methodologie werd gebruikt om de ziekenhuisbezetting te voorspellen? Welke factoren worden in rekening gebracht? hoe het komt dat de voorspelling, die toch een grote impact heeft, niet juist was? of deze methodologie nog steeds wordt gebruikt om de ziekenhuisbezetting te voorspellen of dat er naar een andere methode zal worden overgegaan? of er zicht is op de impact van het oorspronkelijke advies en het terugdraaien ervan op de ziekenhuizen en zo ja, wat die impact juist is? 

23.02 Minister Frank Vandenbroucke: 

Mijnheer de voorzitter, mevrouw Gijbels, wat de eerste vraag betreft, het comité HTCS is samengesteld uit vertegenwoordigers van alle overheden: Defensie, ziekenhuiskoepels, zorgberoepen en experten. De adviezen van het HTCS zijn gebaseerd op de epidemiologische en ziekenhuiscijfers die gekend zijn op de dag van het advies van het HTCS. Analyses en interpretatie van deze gegevens wordt binnen het HTCS gelegd naast de voorspellingsmodellen voor de korte termijn. Op de tweede vraag luidt het antwoord als volgt. Er worden twee kortetermijnvoorspellingsmodellen weergegeven in het wekelijkse rapport van Sciensano. Ik kom dan tot de derde vraag. Op datum van de beslissing tot opschaling, 7 september 2021, was het meest recente wekelijkse rapport dat van 3 september 2021. Binnen dit rapport was de voorspelling van het aantal patiënten op ICU op 5 september 194, met een betrouwbaarheidsinterval van 133 tot 261. Op 9 september 204 met een betrouwbaarheidsinterval van 133 tot 277. Op datum van de beslissing waren er 225 COVIDICU-patiënten aanwezig binnen de ziekenhuizen. Hoewel één van de twee modellen een stabiele trend voorspelde op 133, was het op 7 september eerder aannemelijk dat de stijgende trend van het tweede model gevolgd werd, met een waardeschommelend tussen de voorspelde waarde en de maximale waarde van het betrouwbaarheidsinterval. Extrapolatie van deze trend tot een week verder maakte het aannemelijk dat de 300 bedden van fase 0 overschreden zouden worden. Binnen het wekelijkse rapport van 10 september 2021 was de voorspelling van het aantal patiënten op ICU op 16 september 219 met een betrouwbaarheidsinterval van 145 tot 304. Deze modellering bevestigt de analyse die ook door de HTCS gemaakt is op 7 september. Een proactieve verwittiging van de ziekenhuizen met een vraag tot opschaling was aan de orde. Gelukkig bleek een week later dat er binnen de evolutie van deze pandemie opnieuw een trendbreuk was, met als gunstig gevolg dat de opschaling herroepen kon worden. Ten vierde, de predictiemodellen zijn voorspellingen met een betrouwbaarheidsinterval. Dit betrouwbaarheidsinterval wordt kleiner zodra de trend duidelijker wordt. Bij een snelle stijging of daling is die op z'n kleinst, bij een plateaufase is het betrouwbaarheidsinterval het breedst. Wat wij aan het HTCS vragen is te adviseren en beslissingen te nemen op basis van modellen die zelf geen zekerheid geven. Als de voorspellingen een mogelijk gevaar aangeven, dan betaamt het dat het HTCS hier rekening mee houdt en proactief borgende maatregelen treft. Mochten ze dit niet doen, dan zou er te laat geschakeld worden, met alle negatieve gevolgen vandien. Deze gebruikte methodologie, gebaseerd op wetenschappelijke predictiemodellen maar aangevuld met de kennis, ervaring, expertise en het voortschrijdend inzicht van de leden van het HTCS, heeft de afgelopen twee jaar meermaals haar meerwaarde aangetoond en zal voorlopig niet gewijzigd worden. Tot slot de laatste vraag. De impact van het oorspronkelijke advies en het terugdraaien van dit advies is dankzij de enorme flexibiliteit welke de ziekenhuissector en haar personeel al meer dan twee jaar weet vol te houden, tot een minimum beperkt gehouden. 

23.03 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de minister, de vraag is vooral of hier lessen uit getrokken zijn. We hebben ooit een technische sessie georganiseerd over de voorspellingsmodellen die gebruikt worden. Er worden soms keuzes gemaakt, door er bepaalde factoren in mee te nemen en andere weg te laten. Ik vroeg me af of daar rekening mee is gehouden in die modellen. Het heeft toch een hele impact als je zegt dat ziekenhuizen hun bezettingsgraadmoeten terugschroeven. Ik begrijp dan ook dat hier geen lessen uit zijn getrokken en dat er met de bestaande modellen zal worden voortgewerkt.