Het IFIC-systeem voor (technisch) verpleegkundigen - mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 13 december 2022

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, aanvullend op de vragen van de voorgaande sprekers heb ik volgende concrete vragen over het IFIC-verloningssysteem. Worden de meerkosten als gevolg van de keuze voor de IFICverloning van technisch verpleegkundigen, met name laboratoriumtechnologen of radiologieverpleegkundigen, opgenomen in het budget financiële middelen? Wat is de situatie voor laboratoriumtechnologen in privélaboratoria of de radiologieverpleegkundigen in privépraktijken?

Minister Frank Vandenbroucke:

Uit de betoging is gebleken dat de sector ontevreden is en zich vragen stelt. Er is dienaangaande een debat aan de gang Zonder onze verantwoordelijkheden te ontvluchten, moet eraan herinnerd worden dat de IFIC-regeling door de sociale partners ingevoerd werd. Ze hebben tien jaar gewerkt om het nieuwe baremastelsel uit te werken. Aangezien het loon de tegenprestatie voor de uitvoering van de arbeid is, is het normaal dat de partijen van de arbeidsovereenkomst het bedrag van het loon, alsook de individuele en sectorale modaliteiten ervan vaststellen Mevrouw Pisman, dat is dus een sociaal akkoord. Ik ga mijn verantwoordelijkheid daar niet uit de weg en zal er dadelijk meer over zeggen. Als u vindt dat het herzien moet worden, dan moet u eigenlijk de vakbonden aanspreken, want zij hebben het uitgewerkt. De vakbonden hebben daar tien jaar aan gewerkt met de werkgevers en ze waren daar behoorlijk tevreden over.

Wij financieren dat met de enveloppe die ter beschikking is gekomen voor het laatste sociaal akkoord. Voor alle duidelijkheid, in de publieke sector heeft men IFIC ook overgenomen. Wij zitten daar echt mee aan tafel omdat in de publieke sector overheden ook werkgevers zijn. We mogen ons dus niet van doel vergissen. Als men zegt dat IFIC verkeerd is, zegt men dat de vakbonden en werkgevers een slecht baremiek systeem gemaakt hebben en dat ze hun werk moeten herzien. Ik zal dadelijk een aantal extra elementen geven, maar dat is toch redelijk fundamenteel.

Het sociaal akkoord mag dan misschien niet perfect zijn, maar het is het resultaat van onderhandelingen. Bij de IFIC-methode is niet langer het diploma, maar de daadwerkelijke functie-uitoefening bepalend voor het loon. De indeling in categorieën die de toepasselijke minimumbarema's bepaalt, werd gemaakt op basis van een methode die door de vzw IFIC als wetenschappelijk en objectief bestempeld werd. Kennis en eventueel gespecialiseerde vaardigheden zijn slechts een van de criteria. Er wordt ook rekening gehouden met probleemoplossing, het aansturen van medewerkers en omgevingsfactoren die met de functie verband houden.

Het resultaat van alle criteria samen bepaalt de weging en classificatie van de functie; daarin schuilt de nieuwigheid van IFIC IFIC legt vooral de nadruk op de uitgevoerde taken en de functie-inhoud. Dat was een bewuste keuze, waaraan we tien jaar lang met de sociale partners hebben gewerkt. In dit sociaal akkoord vallen gespecialiseerde verpleegkundigen in de categorieën 14 en 15, op basis van een classificatie die de sociale partners niet als willekeurig beschouwen. De criteria werden gewogen op basis van informatie uit het veld met betrekking tot de functieuitoefening, en dat heeft tot een vrij divers resultaat geleid.

Specialisatie draagt bij tot de kwaliteit van de zorgverstrekking; een zekere waardering van gespecialiseerde kennis is dus oordeelkundig. We hebben bepaalde ongewenste gevolgen van het IFIC-stelsel bijgestuurd. Er moet zeker benadrukt worden dat niemand zijn loon mag zien dalen. Met de IFIC-functieclassificatie en het sociaal akkoord gaan bepaalde personeelscategorieën er fors op vooruit, vooral de personeelsleden in het begin van hun carrière en degenen met een basisdiploma; voor het gespecialiseerde personeel met een zekere anciënniteit is het IFICstelsel minder interessant. In dat geval kan men altijd in het oude systeem blijven. Men spreekt over barema's. Dat zijn minima. Bepaalde ziekenhuizen kunnen meer betalen dan het IFIC-barema of de oude sectorale barema's, wat op het terrein een en ander compliceert.

Catherine Fonck (Les Engagés):

Sauf en cas de changement…

Minister Frank Vandenbroucke:

Daarom heb ik een specialisatiecomplement voorgesteld voor verpleegkundigen met een bijzondere beroepskwalificatie of -titel die tot het IFIC-systeem toetreden. Het brutobedrag voor een voltijdse betrekking zal volgend jaar 2.500 euro voor een verpleegkundige met een bijzondere beroepstitel en 833 euro voor een verpleegkundige met een bijzondere beroepskwalificatie bedragen. Dit lost natuurlijk het probleem niet op van degenen die niet onder die categorie vallen, zoals de dialyseverpleegkundigen. De sociale partners zijn overeengekomen dat het IFIC-systeem aangepast zal worden om te blijven sporen met de realiteit van de functies.

De sectorale IFIC-classificatie wordt jaarlijks per functiegroep bijgewerkt volgens de door de sociale partners vastgelegde prioriteiten. De actoren in het veld worden erbij betrokken. Dat leidt echter niet noodzakelijkerwijs tot wijzigingen. Een analyse bepaalt of een wijziging noodzakelijk is. Hoe staat het met de dialyse en niet-erkende gespecialiseerde taken of functies? Wat de zorgladder betreft, heb ik een advies gevraagd aan de Federale Raad voor verpleegkunde, waarvan alle beroepsorganisaties deel uitmaken, en aan de Technische Commissie voor Verpleegkunde. Ik heb een wetsontwerp ingediend om de zorgladder te herdefiniëren, teneinde een Europees probleem op te lossen.

We moeten op dat vlak echter ook voor meer coherentie zorgen wat de specialisaties betreft. Ik kijk uit naar die adviezen over de specialisaties en over de noodzakelijke identificatie van extra specialisaties. Dat zal wellicht een impact hebben op het IFIC-systeem. Weliswaar komen we hiermee niet rechtstreeks tegemoet aan de verzuchtingen van de betrokkenen, maar er moet een sociaal akkoord tot stand komen dat uitgaat van de werkzaamheden van de sociale partners en dat vervolgens aangevuld wordt met een tegemoetkoming van de regering via het specialisatiecomplement. De oncologisch verpleegkundigen zullen dat complement krijgen indien zij in het IFIC-systeem ingeschaald zijn.

Het feit dat zij onder niveau 14 vallen, is echter de bron van het ongenoegen. De werkzaamheden met betrekking tot de zorgladder zullen een invloed hebben op de reflectie over de verloning en de barema's.

Mevrouw Gijbels, u vraagt of de meerkosten van het creëren van nieuwe IFIC-functies in ziekenhuizen voorzien zijn in het budget van financiële middelen van de ziekenhuizen. Die meerkosten worden inderdaad daardoor gefinancierd. Daarbij worden de berekeningsmodaliteiten gehanteerd die bepaald zijn in bijlage 22 van het koninklijk besluit van 25 april 2002 betreffende de vaststelling en de vereffening van het budget van financiële middelen van de ziekenhuizen. De financiering wordt forfaitair bepaald en wordt berekend vanaf het jaar waarin de nieuwe IFIC-functie in het ziekenhuis wordt gecreëerd.

Samenvattend, ik begrijp die bezorgdheid, maar we moeten ook logisch blijven. Dit is een sociaal akkoord tussen werkgevers en werknemers. Zij hebben tien jaar gewerkt aan dat baremasysteem. Voor sommige mensen valt dat nu tegen. Niemand gaat erop achteruit, maar er zijn mensen die zouden willen vooruitgaan, maar dat niet doen. Wij lossen dat gedeeltelijk op door dat complement, maar dat geldt alleen voor reeds bestaande bijzondere beroepstitels of bijzondere bekwaamheden. Er zijn voorbeelden van specialisaties die daar nog niet toe behoren, zoals het voorbeeld van de dialyse dat mevrouw Fonck gaf. Dat probleem moeten we bekijken tijdens de discussie over de zorgladder. Ik heb daarover adviezen gevraagd en daarna moeten we de volgende stap zetten.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, het verbaast mij een beetje dat u uw antwoord begint met het wegschuiven van de verantwoordelijkheid door eraan te herinneren dat het IFIC-systeem opgesteld is door de vakbonden en de werkgevers, maar het is natuurlijk wel uw verantwoordelijkheid om over de continuïteit en de kwaliteit van de zorg te waken en die staan wel degelijk onder druk door het IFIC-systeem.

Het systeem heeft immers ongewenste effecten en het is wel degelijk uw verantwoordelijkheid om die aan te pakken. Wij kunnen ons geen vlucht van het personeel uit heel belangrijke afdelingen, zoals geriatrie en oncologie, omdat er geen correcte verloning is door het IFIC-systeem, veroorloven. Hopelijk zult u hierin ten volle uw verantwoordelijkheid opnemen.

Het incident is gesloten.