Rapport Rekenhof: voorschot eHealth aan SMALS - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 6 december 2022: 

05.01 Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, volgens het laatste rapport van het Rekenhof werd in 2013 een voorschot van 2,5 miljoen euro toegekend door eHealth aan Smals. Dat voorschot werd tot in 2021 nog altijd niet gebruikt. Er worden wel interesten op geheven die door Smals werden bepaald en waarvan eHealth de berekeningswijze niet kent. Bovendien worden die intresten, die ondertussen bijna 400.000 euro bedragen niet uitgekeerd, maar gekapitaliseerd, waardoor er een verhoging van het voorschot ontstaat, wat volgens het Rekenhof niet gerechtvaardigd is.

Mijnheer de minister, wat is uw mening over die manier van handelen? Hebt u hierover al gesproken met eHealth en Smals? Is het volgens u opportuun dat topfuncties bij Smals en eHealth worden uitgeoefend door één en dezelfde persoon. Zult u ingrijpen? Indien ja, op welke manier zult u dat doen?

05.02 Minister Frank Vandenbrou Dat is een citaat uit de ondertekende overeenkomst tussen het platform en Smals.

De financiële diensten van beide instellingen hebben twee procent afgesproken op basis van de toen op de markt geldende rentevoet. De intresten kunnen niet worden gebruikt en worden elk jaar toegevoegd aan het startkapitaal. Daardoor wordt vermeden dat het voorschot na verloop van tijd aan waarde verliest. Dat bedrag van 400.000 euro komt dan ook toe aan het eHealth-platform en kan niet worden gebruikt door Smals vzw.

De werkwijze betreft dus een maatregel van goed bestuur om de onvoorziene risico's op een correcte manier te kunnen beheersen.

U vraagt of het opportuun is dat topfuncties bij Smals en eHealth worden uitgeoefend door een en dezelfde persoon.

Smals vzw is een vereniging van enkele openbare instellingen van sociale zekerheid en overheidsdiensten. Smals vzw levert enkel ICT- en informatieveiligheidsdiensten tegen kostprijs aan haar leden die op die wijze beschikken over een platform voor samenwerking en shared services. Alle bestuurders van Smals vzw zijn ambtenaren. Het bestuursorgaan van Smals vzw kiest een voorzitter en een gedelegeerd bestuurder. Het is dus volkomen normaal dat de gedelegeerd bestuurder van Smals vzw een ambtenaar is die bestuurder is namens een van de leden.

De keuze van de administrateur-generaal van de KSZ en het eHealthplatform als gedelegeerd bestuurder van Smals vzw lijkt mij een logische keuze gezien de competentie van de betrokkene inzake het uitbouwen van gemeenschappelijke ICT-diensten en de knowhow van degelijke ICT-architecturen.

Onder andere tijdens de bestrijding van de covidcrisis is heel goed gebleken welke toegevoegde waarde dergelijke shared services en herbruikbare ICT-componenten kunnen hebben, om tegen een minimale kost en ontwikkelingstijd degelijke ICT-toepassingen te kunnen uitwerken.

U vraagt of ik zal ingrijpen. Ik wil benadrukken dat het eHealth-platform en Smals vzw uitstekend samenwerken met de beheers- en controle-instellingen en een beleid voeren van totale transparantie. Bovendien wordt in het kader van deugdelijk bestuur geen enkele overeenkomst tussen het eHealth-platform, enerzijds, en Smals vzw, anderzijds, aan een van beide zijden door de betrokken leidinggevende ondertekend. Ook de facturen van Smals aan het eHealth-platform en de aanvaarding van die facturen door het eHealth-platform geschieden niet door de betrokkene. Om belangenconflicten te vermijden, zijn die taken bij het eHealth-platform toevertrouwd aan de adjunct-administrateur-generaal en bij Smals aan de directeur Resources Management.

05.03 Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, ik stel mij daar toch vragen bij. Het is niet voor niks dat het Rekenhof daar toch ook bezwaar aantekent bij de manier waarop de zaken daar geregeld zijn. Dat er een voorschot wordt toegekend om tegemoet te komen aan bepaalde zaken kan ik mij voorstellen, maar eigenlijk was dat voorschot bedoeld om te worden aangewend in de periode 2013-2015. We zijn nu bijna tien jaar later en dat voorschot staat er nog altijd. Ondertussen komen daar intresten bij. Ik vind het vreemd dat de partij die het voorschot heeft toegekend, niet weet hoe de rente wordt bepaald en die rente ook niet uitgekeerd krijgt. Als men dan ook nog eens bedenkt dat dezelfde persoon aan het hoofd staat van beide partijen, zowel degene die de lening verleent als degene die het voorschot krijgt, dan stel ik mij daar grote vragen bij. Ik heb het er al eerder over gehad: er moet toch eens orde op zaken worden gesteld. Eén persoon die zoveel tentakels heeft in zoveel organen die met elkaar zaken moeten doen, afspraken moeten maken, voorschotten uitkeren: daar moeten duidelijke lijnen worden getrokken om te voorkomen dat er belangenconflicten optreden. Zoals u aangeeft in het begin van uw antwoord, gaat het inderdaad om belangrijke zaken. e-Health is een belangrijk systeem dat heel veel bepaalt binnen onze gezondheidszorg en die voor een groot stuk draaiend houdt. Net daarom is het zo belangrijk dat er heel goede afspraken zijn zodat er geen schijn van belangenvermenging kan ontstaan.