Sciensano: rapport Rekenhof - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 25 oktober 2022: 

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, verleden jaar stelde ik u vragen over het rapport van het Rekenhof dat vernietigend was voor de boekhouding van Sciensano voor het jaar 2020. U gaf toen aan dat er een verbetertraject zou worden opgestart.

In het nieuwe rapport worden er opnieuw veel problemen vastgesteld. De bedrijfsrevisor heeft een oordeelonthouding geformuleerd omdat er niet kon worden nagegaan of de correcties in de rekeningen volledig waren en of de afgrenzing van sommige rubrieken klopte. De raad van bestuur heeft de jaarrekening ook niet formeel goedgekeurd.

Mits een aantal correcties ten opzichte van vorige boekjaren is er geen verlies, maar zonder die correcties zou er een verlies zijn van meer dan 5 miljoen euro, waarbij de activiteiten die aan de basis liggen van dat verlies niet kunnen worden geïdentificeerd. Er is ook geen interne auditdienst, terwijl dat wel zou moeten.

Sciensano is een vrij recente instelling, waardoor er wellicht nog een aantal kinderziektes zijn, maar het aantal bemerkingen, problemen en aanbevelingen die door het Rekenhof worden geformuleerd, is toch bijzonder hoog.

Is er volgens u voldoende verbetering geboekt ten opzichte van het vorige rapport? Indien niet, wat hebt u ondernomen of zult u nog ondernemen om de zaken ten goede te keren? Is er een tijdslijn afgesproken met Sciensano om de problemen aan te pakken? Kunt u dat toelichten?

Er zijn twee toezichthoudende ministers, u en minister Clarinval. Hebt u overlegd met uw collega over deze problematiek? Wat is de conclusie van dat overleg? Vindt u het opportuun dat er twee bevoegde ministers zijn? Ten slotte, eerder vroeg ik u al om een thematische audit uit te voeren van de werking van Sciensano tijdens de covidcrisis. Gezien de centrale rol die de instelling speelt tijdens een pandemie is het van belang om deze eerste testcase goed te analyseren, zodat lessen kunnen worden getrokken en sterktes en zwaktes kunnen worden geduid. Zult u die opdracht geven?

Minister Frank Vandenbroucke:

Mevrouw Gijbels, de opmerkingen van het Rekenhof dienen te worden bekeken in een specifieke context.

U hebt zelf ook gezegd dat Sciensano een recent opgericht instituut is, het resultaat van een fusie tussen twee zeer oude instellingen, elk met hun eigen gewoontes met betrekking tot hun eigen beheer. Sciensano heeft slechts anderhalf jaar de tijd gehad, voor de pandemie uitbrak, om die fusie te realiseren.

De financiële en budgettaire aspecten zijn slechts enkele van de vele aspecten die in rekening dienden te worden gebracht tijdens de fusie. Ik denk dat de werking van Sciensano gedurende de crisis wel heeft getoond dat de fusie qua slagkracht een succes is.

Samen met mijn beleidscel neem ik het rapport van het Rekenhof heel ernstig, maar een financieel deskundige blik toont dat er geen disfunctionering is in het instituut op het boekhoudkundige vlak.

Mijn beleidscel staat permanent in contact met Sciensano om de evolutie van het financieel en budgettair beheer te analyseren.

Ik denk dat Sciensano ondanks de crisis een aantal projecten heeft kunnen lanceren die binnenkort zullen eindigen en die een voorbeeld van efficiënt beheer zullen zijn. Er is bijvoorbeeld een monitoring van de personeelskosten gerealiseerd, evenals de implementatie van een PMO-tool en een project van activity-based costing, dat ons in staat zal stellen om een gedetailleerde analytische boekhouding op te stellen.

Bijkomend is Sciensano ook gestart met een project over de prioritering van alle activiteiten en projecten. Dat zijn er ongeveer 750. Dat is dus een gigantische opdracht. Dat wordt allemaal gerealiseerd met opvolging door mijn beleidscel. Ik meen dat dit wel aantoont welke inspanningen het instituut moet leveren, terwijl het niet eenvoudig is om financieel deskundige experts voor een publieke instelling aan te werven. Dat heeft met verloning te maken.

Wanneer al deze projecten gerealiseerd zullen zijn, laten we zeggen midden 2023, zullen de meeste opmerkingen van het Rekenhof afgehandeld zijn. Een gedeelte van deze opmerkingen wordt ook al specifiek behandeld, onder meer in samenspraak met de FOD BOSA. De twee bevoegde kabinetten staan voortdurend in contact en volgen de evolutie van Sciensano, wat wij gezamenlijk ondersteunen in verschillende dossiers. De dubbele voogdij komt ook perfect overeen met de missies die door de wet aan Sciensano zijn toevertrouwd.

Overigens evalueert Sciensano op dit moment ook de eigen rol in de crisis. Dat is een evaluatie die zowel intern als extern door een onafhankelijke firma wordt gemaakt.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, ik dank u voor het antwoord. Ik heb zeker begrip voor het feit dat het een moeilijke periode is geweest, dat het een nog jonge instelling is en dat de fusie niet gemakkelijk is geweest. Er zijn zeker verzachtende omstandigheden. Het is echter wel belangrijk dat er vooruitgang wordt geboekt inzake de opmerkingen die vorig jaar zijn gegeven. Ik begrijp dat dit het geval is. Ik kijk uit naar de afronding van de lopende projecten halverwege 2023. Ik zal hier dan zeker op terugkomen.

Ik heb niet gehoord of er ook een interne auditdienst zal worden ingesteld. Ik hoor dat er wel een evaluatie bezig is van de rol die zij in de crisis hebben gespeeld. Kunt u mij nog zeggen wanneer wij daarvan een verslag mogen verwachten?

Minister Frank Vandenbroucke:

Als u wilt, kan ik u daarover eventueel een mail laten sturen, als men mij daarop een antwoord kan geven. Ik zal het navragen.

Frieda Gijbels (N-VA):

Dan houd ik het mee in de gaten, dank u.

Het incident is gesloten.