Transparantie m.b.t. verschillende organen in de gezondheidszorg - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie Gezondheid 10 januari 2023: 

04.01 Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer devoorzitter, mijnheer de minister, deze vraag gaat over de publieke beschikbaarheid en de laagdrempeligheid van toch wel belangrijke informatie en bestaat uit drie delen.

Het eerste luik gaat over het bestaand overzicht – volgens mij te weinig bestaand – van de samenstelling van verschillende organen die betrokken zijn in de gezondheidszorg, bijvoorbeeld de structuur van het RIZIV. Het is heel moeilijk om via een zoekopdracht op het internet de samenstelling te kennen van de verschillende diensten, commissies en comités van het RIZIV. Het is ook helemaal niet duidelijk wie er precies actief is binnen die organen. Sta me toe even te verwijzen naar de Vlaamse overheid, waarbij bijvoorbeeld via Wegwijs Vlaanderen dergelijke informatie heel gemakkelijk kan worden verkregen. Mijnheer de minister, hoe komt het dat de federale overheid dergelijke structuren niet laagdrempeliger presenteert?

Een punt waarop ik al vaker ben teruggekomen, is de verspreiding en versnippering van informatie over de overleg- en beslissingsorganen die betrokken zijn en zijn geweest in de covidcrisis. Er is geen gebundelde informatie beschikbaar. De website van de FOD bevat een gedeelte van de informatie, ook bestaat de website info-coronavirus.be. Het is mij niet duidelijk waar de RAG-adviezen over de recente vogelgriepuitbraken te vinden zijn. Informatie over het HTSC en het monkeypoxvirus is op weer andere websites te vinden. ITG heeft ook een deel van de informatie. Een deel van de informatie over monkeypox is bij Sciensano te vinden, maar is daar niet voor het brede publiek toegankelijk. Mijnheer de minister, bestaan er plannen om daarvan een coherenter geheel te maken, met bijvoorbeeld doorverwijslinks naar de verschillende websites?

Het laatste deel van mijn vraag gaat over het pandemieplan. Ik vind het verontrustend dat wij daar nog altijd geen zicht op hebben, dat er nog altijd geen geüpdatet pandemieplan toegankelijk is op onze websites, ook al zijn er reeds verschillende nieuwe bedreigingen opgedoken. Mijnheer de minister, wanneer kunnen wij dat pandemieplan precies verwachten?

04.02 Minister Frank Vandenbroucke:

Er werd gevraagd naar een helder overzicht van de samenstelling van de verschillende organen die betrokken zijn in de gezondheidszorg, meer bepaald van het RIZIV. Voor het RIZIV hebben we op de website alle organen opgesomd. We hebben ervoor gekozen om daarbij te focussen op wat deze organen als opdracht hebben en concreet doen. In mijn tekst staat de link van deze website. U moet op de homepagina van het RIZIV klikken op het tabblad RIZIV. Iets meer naar onder klikt u op Onze organen. Daarnaast staat er bij de meeste organen welke partners erin vertegenwoordigd zijn. Gezien de grote hoeveelheid organen bij het RIZIV en dus ook de mogelijke wijzigingen in samenstellingen is ervoor gekozen om de namen niet op de website te vermelden. Ook qua leesbaarheid van onze pagina's is het een pluspunt om te focussen op de partners die vertegenwoordigd zijn eerder dan op de namen van de leden.

Gelet op de bevoegdheidsverdeling is er nog geen gebundelde informatie over infectieziekten en epidemieën. De deelstaten zijn verantwoordelijk voor infectiepreventie. Sciensano is verantwoordelijk voor infectieziekten, epidemiologie, surveillance en RAG-adviezen. Op de website van Sciensano wordt een nieuwe pagina ontwikkeld om de RAG-adviezen doorheen infectieziekten en gefedereerde entiteiten te groeperen. Op de RAG-pagina worden ook links voorzien naar de webpagina's van infectieziekte voor AZG, AVIQ en Cocom.

Betreffende het pandemieplan kan ik u meedelen dat binnen de administratie een team met de voorbereiding bezig is van een generic preparedness plan of GPP, waar een pandemieplan deel van zal uitmaken. Dit GPP zou dan op basis van verschillende scenario's algemene maatregelen aanbevelen die nu worden afgestemd met diverse stakeholders. Gezien de coronacrisis van de voorbije jaren werd dit werk noodgedwongen tijdelijk op een laag pitje gezet. Nu de werkzaamheden van het team hervat zijn, kunnen de kennis en vaardigheden die de voorbije jaren opgedaan werden, wel opgenomen worden in de uitwerking van het GPP.

De onderlinge bevoegdheidsverdeling en de noodzaak tot samenwerking heeft ook meer duidelijkheid gekregen de voorbije jaren. Dit kan dus een positief faciliterend effect hebben op de concrete uitwerking van de verschillende scenario's. Momenteel wordt het project GPP met het pandemieplan inbegrepen prioritair behandeld binnen mijn administratie in samenwerking met alle betrokken partners en stakeholders. Gelet op de vele linken met andere bevoegdheidsniveaus wordt de IMC hierover actief geïnformeerd.

04.03 Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de minister, met betrekking tot de transparantie van de structuur van het RIZIV, ik vind dat deinformatie over de exacte samenstelling van de verschillende organen door het grote publiek gekend mag zijn. Ik denk niet dat dit een afbreuk aan de leesbaarheid van de website zou doen. Men zou immers links kunnen plaatsen waarop men kan doorklikken. Ik zie het probleem daar niet. Ik zie ook geen probleem met de wisselende samenstellingen. Dat kan heel gemakkelijk en volgens mij zelfs geautomatiseerd worden aangepast, als men dat zou willen. Ik vrees dat het kalf daar gebonden ligt. Het is een kwestie van wil om dat al dan niet te doen.

U zegt voorts dat er nog geen gebundelde informatie over de overleg- en beslissingsorganen voor epidemieën en pandemieën is. Ik vind dat problematisch. Dit is iets wat ik ondertussen al verschillende jaren aankaart. Ik denk dat de burger recht heeft op eenvoudige en toegankelijke informatie, al is het maar om het vertrouwen in de overheid te behouden. U wijst ter zake naar de verdeling van bevoegdheden. Dat is inderdaad een probleem in dit land, maar het is aan de overheden om daarin meer duidelijkheid en helderheid te scheppen.

Met betrekking tot het pandemieplan, we zijn nu al drie jaar ver in de covidcrisis. Ik denk niet dat we daar nog naar kunnen verwijzen als een reden voor de vertraging van de werkzaamheden. Ik denk dat het meer dan ooit duidelijk is hoe belangrijk een pandemieplan is, al was het maar omdat de bevoegdheidsverdeling in het begin van de pandemie heel onduidelijk was, wat voor heel veel vertraging heeft gezorgd om na te gaan wie voor wat bevoegd was.

De epidemische dreiging blijft groot, nu ook vogelgriep bij zoogdieren is aangetroffen. We hebben ondertussen ook de monkeypox gekend. Dat toont aan dat we dringend een pandemieplan nodig hebben. Ik vind het ook echt beschamend dat we ontbreken in de lijst van de pandemieplannen bij de ECDC. Ook de Global Health Security Index geeft ons opnieuw een slechte score op het vlak van pandemische paraatheid. We staan daar op plaats 156 van de 195 landen op het vlak van preparedness and response planning. Ik denk dat dit echt ondermaats is.