© Getty Images
De zaken staan er nu anders voor dan een jaar geleden, toen de tweede golf ons overspoelde. Een jaar geleden was er nog niemand gevaccineerd en was er veel verwarring over de testcapaciteit. Terwijl de federale overheid al maanden een "federaal testplatform" aankondigde, konden de eerste laboratoria pas begin november 2020 aan de slag. Ruim te laat dus, hoewel dat door de vorige en de huidige ministers staalhard wordt ontkend.
De vaccins doen effectief hun werk. Ze beschermen tegen ernstige ziekte. De kans dat een gevaccineerde in een ziekenhuis wordt opgenomen is vele malen kleiner dan dat een niet-gevaccineerde wordt opgenomen. Daarnaast is het ook zo dat de gevaccineerden die vandaag de intensieve bedden bemannen mensen zijn die naast covid ook aan andere pathologieën lijden of een minder performante immuniteit hebben. Ben je gezond en gevaccineerd dan is de kans dat covid je een paar dagen in je bed houdt reëel. Maar dat je opgenomen zou moeten worden op dienst intensieve zorgen is dat niet.
Ondertussen krijgen we geen cijfers van de ligduur in de ziekenhuizen van covid19-patiënten. Nog steeds krijgen we geen rapport van het aandeel gevaccineerden versus niet-gevaccineerden die op intensieve zorgen terechtkomen. Het strafste is nog wel dat de coronacommissaris die laatste cijfers heeft geciteerd, maar dat die niet in het rapport van Sciensano terug te vinden zijn. Nog steeds krijgen we geen informatie over de variatie tussen de ziekenhuizen. We weten ook niet hoeveel patiënten worden getransfereerd tussen gewesten en provincies. We weten wel wie sterft mét covid, maar niet wie sterft áán covid. De cijfers over de viruspartikels in het rioolwater komen bijzonder traag, en dat terwijl het een vroege indicator zou moeten zijn. De dekkingsgraad is bovendien veel te laag en de lokale besturen worden niet over hun rioolwatercijfers ingelicht.
En dat gebrek aan heldere informatie is echt kwalijk. Er heerst een enorm ongenoegen, gevoed door een wantrouwen ten opzichte van de overheid. Het helpt dan echt niet om onvolledige informatie te verspreiden. Er wordt veel te weinig ingezet op een laagdrempelige en overzichtelijke communicatie, waardoor echte en zelfverklaarde wetenschappers zich genoodzaakt zien om hun analyses en inzichten via sociale media te delen. De tandem De Croo-Vandenbroucke drumt zich in de televisiestudio's om rampscenario's te voorspellen. Veel oplossingen, pragmatiek en staatsmanschap blijft er echter niet hangen na de boodschap. Vlaanderen is gevaccineerd en we moeten met het virus leren leven, ja. Maar we hebben ook nood aan leiders die duidelijk vooruitblikken op uitdagingen die eraan komen. Niet enkel de derde prik moet voorbereid worden, zoals de Vlaamse regering al weken geleden op de agenda plaatste, wat met enig gemorrel dan toch aanvaard werd door de federale leiders. Het virus wordt endemisch, onze reflex naar het nieuwe normaal moet nu voorbereid worden.
Hoe is het in godsnaam mogelijk dat een instituut als Sciensano, onontbeerlijk in deze crisis en ongetwijfeld bemand door topwetenschappers, enkele dagen na het afkondigen van de epidemische noodsituatie een paar verlengde weekends neemt? Uiteraard moeten daar niet steeds dezelfde mensen instaan voor de permanentie, maar permanentie moet er wel zijn. Waarom worden er geen grote samenwerkingscontracten afgesloten met andere wetenschappelijke instellingen en universiteiten, zodat het werk verdeeld kan worden? Een crisis vereist continue monitoring en continuïteit.
Het is erg begrijpelijk dat ziekenhuizen het nu wel hebben gehad met corona en dat ze verlangen naar de normale gang van zaken. Patiënten zien hun geplande ingrepen uitgesteld en voelen zich de dupe van deze crisis.
Maar voor we jonge kinderen gaan verplichten een mondmasker te dragen, voor we kinderen jonger dan 12 jaar gaan vaccineren, moeten we toch proberen om de verantwoordelijkheid bij de volwassenen te laten. Mensen overtuigen om zich te laten vaccineren, dat vereist een continue inspanning van een eerlijke overheid. Dat vergt de presentatie van heldere cijfers, zonder taboes.
De zorg rechthouden. Dat vraagt moeite om zorgverstrekkers te helpen waar dat kan, door mee te denken over een betere organisatie van de zorg, door cijfers en protocollen van succesvolle ziekenhuizen met andere ziekenhuizen te delen.
Samen leren leven met covid vergt dan weer vooruitziendheid en moed. Daar is het dringend tijd voor.
