Teken - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

25 mei 2021: ingediende mondelinge vraag in de commissie Volksgezondheid.

16.01 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de minister, Sciensano registreert jaarlijks het aantal tekenbeten dat wordt gemeld via het project TekenNet. Uit het rapport van 2020 kunnen we opmaken dat er vrij veel tekenbeten werden opgelopen in het voorbije jaar. Men suggereert dat dit te maken zou kunnen hebben met de vele wandelingen in de natuur gedurende de COVID19-pandemie. Tekenbeten zijn niet onschuldig, aangezien sommige teken besmet zijn met bijvoorbeeld de Borreliose bacterie en Lyme borreliose kunnen veroorzaken, met als typische symptoom de zogenaamde “erythema migrans". De meldingen gebeuren door een vast netwerk van geregistreerde gebruikers van TekenNet of kunnen apart gemeld worden. Verder verzamelt Sciensano gegevens over de ziekte van Lyme via het referentiecentrum, peilartsen en peillaboratoria. Hoeveel keer werd de mobiele app TekenNet gedownload? Er zijn 3.114 geregistreerde gebruikers volgens het laatste Sciensano-rapport, die in totaal 1.241 tekenbeten hebben gemeld. In totaal werden er 9.935 tekenbeten gemeld. Kan u een inschatting maken van het totale aantal tekenbeten in België? Weet men (steekproefgewijs) hoeveel procent van de teken besmet waren in 2020? Zo ja, kan u dit toelichten? Hoeveel gevallen van Lyme werden gemeld in 2020? Kan u dit vergelijken met de voorgaande jaren? Men vermoedt een onderrapportering ten gevolge van de COVID-19-pandemie. Zijn hier inschattingen voor gemaakt? Er wordt gesproken over een toenemend verschil van het aantal meldingen in Vlaanderen en Wallonië. Men veronderstelt dat dit te maken heeft met een grotere bekendheid van de meldingsmogelijkheid in Wallonië. Wordt er gepeild welk percentage van de bevolking zich bewust is van de mogelijkheid om tekenbeten te rapporteren? Zo ja, kan u dit toelichten? Sinds dit jaar is er ook een studie op de teken zelf. Er wordt gevraagd om teken op te sturen zodat ze kunnen worden onderzocht. Wanneer kunnen we de resultaten hiervan verwachten? 

16.02 Minister Frank Vandenbroucke: 

Sinds 2016 werd de applicatie 2.859 keer gedownload voor iOS en ongeveer 2.300 keer voor Android. Dat is een schatting. De gegevens die verzameld worden via TekenNet laten toe om de blootstelling van de Belgische bevolking aan tekenbeten in de tijd, dus per jaar of over verschillende jaren, en in de ruimte op te volgen. Zo kunnen we een surveillance doen. Het doel is niet om een inschatting te maken van het totale aantal tekenbeten in België, dat is onmogelijk omdat de gebruikersgroep niet representatief is voor de hele populatie en omdat er voor de anonieme melders geen noemer gekend is. Voor 2020 zijn er geen specifieke gegevens over het percentage besmette teken. Een prevalentiestudie naar pathogenen in teken werd uitgevoerd in de periode april-oktober 2017 en wordt momenteel herhaald. De gegevens voor 2020 zijn nog onvolledig. Niettemin wijzen voorlopige analyses op een lager aantal gevallen van de ziekte van Lyme in 2020, in vergelijking met de voorgaande jaren. Het aantal gemelde tekenbeten lag daarentegen wel hoger. Dat suggereert dat er inderdaad sprake is van onderrapportage. De werkdruk door de covidcrisis kan daar wel degelijk een rol in spelen. Er kan ook onderdiagnose zijn, doordat sommige patiënten geen arts geconsulteerd hebben. Ik kan niet inschatten in welke mate deze factoren spelen. Een toenemende bekendheid van TekenNet in Wallonië is een mogelijke verklaring voor het toegenomen verschil in het aantal gemelde tekenbeten in Vlaanderen en Wallonië. Ik kan dat echter niet bevestigen. Er zijn ook andere mogelijk oorzaken, zoals een effectieve toename van het aantal teken, of misschien verschillen in de weersomstandigheden, met een sterk uitgesproken droogte in Vlaanderen in 2018. Dat zijn allemaal hypotheses die ik niet kan bevestigen op basis van de surveillance, maar we volgen dat verder op. Er bestaat geen peiling om het percentage van de bevolking in te schatten dat zich bewust is van de mogelijkheid om tekenbeten te rapporteren. Het verzamelen van de teken loopt van april tot eind oktober. Vervolgens worden zij gescreend op species en klaargemaakt voor DNA-extractie. Het onderzoek naar de ziektekiemen zelf is gepland in het voorjaar 2022. Wij verwachten dus resultaten van deze studie in de loop van het jaar 2022. 

16.03 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de minister, wij moeten hiervoor aandacht blijven hebben, vooral in deze tijden. Wij komen nu veel meer buiten, er wordt veel meer gewandeld. Dat zorgt voor veel meer blootstelling aan teken. Het is belangrijk dat zoveel mogelijk mensen weten dat die meldingsmogelijkheid bestaat, want ik was er zelf eerlijk gezegd niet van op de hoogte. Er zijn nu mensen met lang aanslepende symptomen na het doormaken van covid. De symptomen van lyme kunnen lijken op de symptomen van long covid, onder andere vermoeidheid, spierpijn, gewrichtspijn. Het is belangrijk om daarvoor attent te blijven. Als er een verdere analyse zou gebeuren van de tekenbeten en vervolgens ook de aandoeningen, moet er daarover heel goed gecommuniceerd worden naar de zorgverstrekkers, zodat zij daarvoor aandachtig blijven en er te gepasten tijde op te controleren, zodat de juiste behandeling kan worden gegeven.