Dataverzameling door ziekenhuizen in het kader van de pandemie - Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke

Commissie gezondheid 8 februari 2022:

24.02 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de voorzitter, mijn vraag sloot eigenlijk eerder aan bij die van mevrouw Depoorter over het op- en afschalen van de ziekenhuiscapaciteit dan bij deze van mevrouw Rohonyi. 
Mijnheer de minister, ik grijp even terug naar de eerste analyse van het Kenniscentrum, uitgevoerd na de eerste golf, over het functioneren van het HTSC-comité. U gaf daarstraks ook aan dat de dataverzameling binnen de ziekenhuizen nog een werkpunt is. 
Kunt u aangeven of er al vorderingen zijn in die dataverzameling? Op welke manier geven de ziekenhuizen hun data op dit moment door? 
Welke controle is er op de volledigheid van de registratie, die in het begin echt problematisch was? Wordt er voortgebouwd op bestaande registratiesystemen, die ook gebruikt worden voor benchmarking door onder meer het Vlaams Ziekenhuisnetwerk of het MICA-platform, waar al een groot aantal ziekenhuizen bij is aangesloten? 
Is er geen mogelijkheid om de gegevens die al op die platformen worden opgeslagen daaruit te extraheren, zodat er geen dubbel werk wordt verricht? Welke stappen zijn er verder gezet en wat is de tijdlijn om te komen tot een makkelijkere registratie, die liefst realtime en met minimale inspanning voor de ziekenhuizen gebeurt? 

24.03 Frank Vandenbroucke, ministre: 

Madame Rohonyi, Sciensano collecte les données hospitalières relatives au covid-19 à l'aide de deux enquêtes différentes. La première, la Search Capacity Survey, a été rendue obligatoire par arrêté royal et doit être complétée quotidiennement par tous les hôpitaux. Cette enquête collecte des données récoltées au niveau de l'hôpital, dont le nombre de patients admis, le nombre de nouvelles hospitalisations et le nombre de sorties. 
La deuxième enquête, la Clinical Hospital Survey, n'est pas obligatoire et collecte des données détaillées au niveau des patients. Le degré de rapportage de cette enquête n'est pas de 100 %. En novembre 2021, elle a été simplifiée afin de réduire la charge de travail liée au rapportage. Cela a eu pour conséquence une augmentation à 50 % du degré de rapportage lors de la quatrième vague. 
En ce qui concerne votre deuxième question, depuis le 6 octobre, la Search Capacity Survey - obligatoire - collecte également des informations sur le statut vaccinal des patients admis à l'hôpital et aux soins intensifs. Sur la base de ces informations, le nombre moyen d'admissions et l'incidence des admissions par statut vaccinal sont repris dans notre rapport hebdomadaire, tant au niveau de l'hôpital qu'au niveau des soins intensifs. 
Pour la comparaison de l'efficacité de chaque type de vaccin pour chacun des variants, nous sommes dépendants des données des patients qui sont importées par le Clinical Hospital Survey. Pour comprendre les spécificités des vaccins différents, nous avons cette enquête dont le degré de rapportage n'est pas de 100 %. 
Actuellement, nous ne disposons pas de suffisamment de données pour pouvoir effectuer une comparaison entre les vaccins pour chaque variant. 
En ce qui concerne votre troisième question, une obligation légale de la Clinical Hospital Survey est en préparation, en collaboration avec le SPF Santé Publique, afin de suivre de près la situation la plus récente et l'évolution de l'épidémie de covid-19 et de fournir ainsi des preuves scientifiques pour supporter la politique. 
Mevrouw Gijbels, het verschil tussen de surge capacity survey en de niet-verplichte clinical hospital survey heb ik al uiteengezet en is u al bekend. Met de clinical hospital survey krijgen wij een zeker beeld, maar dat is niet echt optimaal, want niet voldoende exhaustief. 
U stelt vragen over de benchmarking. Zowel MICA als VZN verzamelen gegevens, maar telkens van een beperkt aantal Vlaamse ziekenhuizen. Voor MICA gaat het om 15 Vlaamse ziekenhuizen, voor VZN betreft het 32 Vlaamse ziekenhuizen. Er zijn beperkingen, want MICA focust enkel op de afdelingen intensive care en ook enkel op Vlaamse ziekenhuizen. We hebben daarmee dus niet echt het benodigde zicht om de crisis goed te beheren. Die systemen zijn trouwens opgezet voor andere doeleinden. Mits enkele aanpassingen kunnen ze in theorie wel gebruikt worden om gegevens te extraheren. Die aanpassingen zijn echter geen quick win. Het probleem is dat het toch weer een extra zware last betekent als wij dat nu aan de ziekenhuizen vragen. 
Concluderend wil ik daarom zeggen dat het technisch mogelijk is, maar dat we daarmee nog niet de juiste gegevens hebben om deze crisis te beheren. Ziekenhuizen hebben verschillende systemen en zijn verschillend georganiseerd. De informatie zit verspreid. Geconfronteerd met dat probleem probeert mijn administratie daarin vooruitgang te boeken. Wat een quick win lijkt, zoals u dat ziet, is toch niet altijd de beste oplossing voor de problematiek die zich voordoet. 
U vraagt welke stappen ik ter zake zet. Welnu, in november 2021 werd de clinical hospital survey gesimplificeerd, zoals ik daarnet al zei, om de rapportagelast te verlagen. Dat heeft geleid tot een significante toename in de rapportage, wat ik aan mevrouw Rohonyi al zei, namelijk een toename met 50 % tijdens de vierde golf. Wij werken aan een legale verplichting. 
De ziekenhuizen hebben momenteel de keuze om de data hetzij via een online formulier, hetzij via een batch upload door te sturen. Er wordt nu bekeken of men de CHS kan aligneren met gelijkaardige service betreffende de dataverzameling, zodat de last voor de ziekenhuizen verlicht kan worden. Ik kan de tijdlijn moeilijk inschatten, omdat we ook een adequaat legaal kader moeten voorzien. Zoals u weet is dat vaak een moeizaam proces. 

24.05 Frieda Gijbels (N-VA): 

Mijnheer de minister, ik wil ten eerste toch even rechtzetten dat MICA wel degelijk over heel België loopt. Ook een aantal Waalse ziekenhuizen is hierbij aangesloten. Het dekt niet het hele ziekenhuislandschap, dat is waar. Charleroi en Luik bijvoorbeeld zijn echter wel degelijk aangesloten, evenals Brusselse ziekenhuizen. 
Ten tweede, zoals u al aangaf, meten is weten en dataverzameling lijkt inderdaad bijzonder belangrijk. Dat geldt echter breder dan alleen voor de covidcrisis. Dit zal ook heel belangrijk zijn in het kader van uw plannen voor de hervorming van de ziekenhuisfinanciering. Er moeten immers genoeg data aan de basis liggen. 
Er is ook een aanzienlijke som beschikbaar via de relancebudgetten. Ik meende dat die in dat kader zouden worden ingezet, om de digitalisering van de ziekenhuizen en de data-uitwisseling beter te doen verlopen. De ziekenhuizen werden tot nu toe immers weinig ondersteund in het digitaliseringverhaal. 
Wat mij daar altijd bijzonder in stoort, is dat er in het verleden zo weinig aandacht is geweest voor de uitwisselbaarheid van gegevens. Hierdoor waren de elektronische patiëntendossiers vaak moeilijk of niet uitwisselbaar, waardoor onderzoeken vaak opnieuw moesten gebeuren, wat natuurlijk tot overconsumptie aanleiding kan geven. 
Ik hoop dus dat er op al die punten wordt ingezet. Het is immers al 2022 en wij moeten echt met die data aan de slag gaan. Ze zijn er, maar ze zijn jammer genoeg niet altijd analyseerbaar en uitwisselbaar. Daar ligt echt een belangrijke sleutel voor een efficiëntere gezondheidszorg.