De restauraties door het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium - Mondelinge vraag aan staatssecretaris Dermine

Commissie Mobiliteit 20 juni 2023: 

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de staatssecretaris, het is van groot belang dat ons kunstpatrimonium correct wordt bewaard en beheerd. Indien nodig moet het ook deskundig worden gerestaureerd, zodat het in een goede conditie kan worden doorgegeven aan de volgende generaties. Restauraties kunnen door verschillende partijen worden uitgevoerd: door privéspelers of door het Koninklijk Instituut voor Kunstpatrimonium (het KIK), een van de federale wetenschappelijke instellingen.

Nu blijken er echter een aantal frustraties te leven, vooral bij privérestaurateurs. Zij maken gewag van oneerlijke concurrentie, waarbij voornamelijk de btw-vrijstelling voor het KIK en de werkingssubsidies die zij ontvangen naar voren worden geschoven.

Uit een schrijven van het KIK naar mijn collega’s in het Vlaams Parlement blijkt echter dat een offerte van het KIK doorgaans niet duurder is dan een van privéspelers omdat de conservators-restaurateurs als wetenschappelijke medewerkers op de loonlijst staan. Dat heeft een hogere loonkost ten opzichte van privéspelers tot gevolg. Die loonkost wordt dan uiteraard ook doorgerekend op de offerte. Het KIK stelt echter ook dat de huidige taakverdeling beter en duidelijker zou kunnen en geeft aan bereid te zijn om in dialoog te gaan over deze problematiek.

Ik heb daarom enkele vragen.

Kunt u aangeven wat de exacte opdracht is van het KIK met betrekking tot restauraties? Wordt er op dezelfde manier gefactureerd als het gaat om kunstwerken van de wetenschappelijke of culturele instellingen of om kunstwerken van privécollecties, kerkfabrieken, lokale besturen of deelstaten?

In welke gevallen neemt het KIK deel aan aanbestedingen? Is dat afgelijnd? Zijn de offertes van het KIK doorgaans hoger dan die van privéspelers of is het omgekeerd? Wat is de verhouding tussen de aanbestedingen die worden “gewonnen” en “verloren” door het KIK?

Vindt u dat het principe van de btw-vrijstelling voor het KIK moet worden herbekeken om een gelijker speelveld te creëren?

Vindt u dat de taken van het KIK specifieker moeten worden afgelijnd?

Denkt u dat er ruimte is voor kruisbestuiving tussen het KIK en privérestaurateurs, waarbij het KIK bijvoorbeeld expertise ter beschikking kan stellen? Hoe ziet u dat eventueel?

Is het uw intentie om hierover overleg te hebben met de betrokken actoren?

Staatssecretaris Thomas Dermine:

Mevrouw Gijbels, het KIK legt zich sinds 1948 toe op de inventarisatie, het wetenschappelijk onderzoek en de conservering van het volledige Belgische kunstpatrimonium. Deze opdracht is nooit fundamenteel gewijzigd. Binnen deze opdracht voert het KIK ook diensten voor derden uit, onder andere via openbare aanbestedingen. Het KIK handhaaft tarieven die worden gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad en kent 25% korting toe aan publieke instellingen, inclusief federale wetenschappelijke instellingen. Dat betekent evenwel niet dat een offerte automatisch minder duur zou zijn dan de privésector. Bijvoorbeeld is het KIK gebonden aan loonkostbarema’s die doorgaans hoger liggen dan in de privésector.

Het KIK is in de eerste plaats een wetenschappelijke instelling. Het zal dan ook enkel intekenen op opdrachten die voldoende wetenschappelijk potentieel hebben om verder ook publiek te delen. Voor zover de inkomsten uit dienstverlening geen substantiële proporties aannemen binnen de begroting van het KIK, kan de instelling worden vrijgesteld van btw.

Op basis van de bovenstaande elementen kan ik besluiten dat het KIK a priori de markt niet ontregelt. Dat betekent niet dat ik niet opensta voor dialoog met de sector om na te gaan hoe het KIK als wetenschappelijke instelling nog meer dan vandaag kennis kan delen, een rol kan spelen in opleidingen en via zijn onderzoek impulsen tot innovatie kan geven aan de sector.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de staatssecretaris, bedankt voor uw antwoord. Misschien verbaast het u, maar ik ben het helemaal met u eens. Ik ben blij dat u in dialoog wil gaan met de sector, want het lijkt mij inderdaad belangrijk om onduidelijkheden of misverstanden uit de weg te ruimen. Misschien kan het takenpakket iets duidelijker afgelijnd worden, verduidelijkt worden wie zich op welk terrein begeeft. Voor het delen van kennis en om een rol te spelen in opleidingen is het KIK volgens mij inderdaad de beste partner.

Het incident is gesloten.