De renovatie van de Jubelparksite en de audit van Horizon 50- 200 - mondelinge vraag aan staatssecretaris Dermine

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de staatssecretaris, ik heb in het kader van de beleidsnota al een poging gedaan om u verder te ondervragen over de renovatie van de Jubelparksite in het kader van de tweehonderdste verjaardag van België, die in 2030 zal plaatsvinden. U schatte de uitgaven op 170 miljoen euro, maar er werd ook een recurrent budget uitgetrokken om een en ander in goede banen te leiden.

Daarvoor werd Horizon 50-200 opgericht, een vzw die destijds onder leiding stond van de heer Dujardin. Nu blijkt na een audit dat zowel de CEO als de COO van Horizon 50-200 ontslagen werden.

Ik heb een aantal pertinente vragen waarop ik nog geen antwoord heb gekregen. Die wil ik graag opnieuw stellen. Er is sprake van geldverspilling. Kunt u toelichten om hoeveel geld het gaat? Hoeveel geld werd er ondertussen uitgegeven door Horizon 50-200 en waaraan? Hoeveel middelen zijn er nog aanwezig in de vzw? Welke instellingen hebben bijgedragen tot de financiering en voor hoeveel?

Wat is de status van de vzw momenteel? Hoeveel werknemers zijn er actief? Op welke manier worden zij vergoed en met welke bedragen? Wie beslist over het niveau van wedden en toelagen? Hoeveel werknemers zijn er vertrokken of ontslagen en wanneer? Welk sociaal secretariaat werd er aangesteld?

Werd de jaarrekening van 2022 ondertussen neergelegd? Waar kan deze geraadpleegd worden? Werd er inderdaad te veel geld uitgegeven? Zo ja, hoeveel en waaraan werd dit besteed? Als er sprake is van misbruik van belastinggeld, op welke manier werd er dan ingegrepen? Wat is de toekomst van de vzw? Wie voorziet de verdere financiering? Wat zal u op korte en middellange termijn ondernemen om de coördinatie van de renovatie van het Jubelpark te verzekeren? Is het nog aangewezen dat dit op dezelfde manier blijft verlopen? Hoe garandeert u dat dit in de toekomst beter zal worden aangepakt?

Staatssecretaris Thomas Dermine:

Mevrouw Gijbels, sta me toe om eerst de chronologie van dit belangrijke project overlopen.

Op 1 april 2020 besliste de ministerraad na een uitbreid prospectief onderzoek om van de herwaardering van de Jubelparksite een prioriteit te maken.

Op 5 september 2020 werd de vzw opgericht, niet als een nieuwe vzw maar vanuit een bestaande vzw. De vzw heeft een autonoom beheer. Haar dagelijkse activiteiten worden geleid door een raad van bestuur, die zelf gecontroleerd wordt door een algemene vergadering. Ter herinnering, de vzw heeft twee hoofdopdrachten. De eerste opdracht is het toezien op de visie en het begeleiden van de renovatiewerken op de Jubelparksite als coördinatieplatform. Alle stakeholders, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, de verschillende gemeenten en de federale instellingen, namelijk het Legermuseum en de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis, zijn vertegenwoordigd in de algemene vergadering. De tweede opdracht is het dynamiseren van de site tijdens de renovatiewerken, dankzij een sociocultureel programma, tegen 2030, met de steun van de Nationale Loterij.

Midden april 2023, slechts enkele maanden na het begin van de opdracht, werden mijn kabinet en de voorzitter van de raad van bestuur door het personeel van de vzw op de hoogte gebracht van een mogelijke ongepaste werksfeer. De voorzitster en de vicevoorzitter van de raad van bestuur stelden mij op dat moment voor om een interne doorlichting door te voeren. Deze doorlichting werd door de vicevoorzitter uitgevoerd en was in de eerste plaats gericht op het in kaart brengen van het welzijn van de medewerkers.

Midden mei 2023 werd ik op de hoogte gesteld van de eerste resultaten, die ook een sterk vermoeden van administratieve tekortkomingen in het dagelijks bestuur van de vzw aan het licht brachten.

Op 14 juni 2023 gaf ik de administratie Wetenschapsbeleid onmiddellijk de opdracht om de betaling van de subsidie voor 2023 op te schorten tot ik van de raad van bestuur de nodige garanties had gekregen over het correcte gebruik van deze fondsen.

Op 19 juni 2023 besloot de raad van bestuur van de vzw om de CEO en de COO uit hun functie te ontheffen, in het bijzonder door een delegatie van het dagelijks bestuur uit te trekken. Er werd door de raad van bestuur een transitiemanager aangesteld om de situatie te regulariseren en de jaarrekeningen aan de algemene vergadering voor te leggen. Tot heden maakt de transitiemanager nog steeds deel uit van het personeel van de FOD Financiën.

Deze beslissingen werden op 19 juli 2023 aan de algemene vergadering voorgelegd. De CEO nam ontslag als bestuurder en de COO werd door de algemene vergadering uit haar functie als bestuurder gezet.

Op 20 juli 2023 kon ik een eerste tussentijdse verslag aan de ministerraad voorleggen. Dit verslag gaf een samenvatting van de resultaten van het werk dat al enkele maanden aan de gang was. De ministerraad nam kennis van de oriëntaties van het masterplan voor de infrastructuurprojecten, een overeenkomst tussen de Regie der Gebouwen en Beliris over het beheer van het project met het oog op de uitvoering van het masterplan en een financieel engagement van 5 miljoen euro van de Nationale Loterij voor de culturele programma’s en de samenwerkingsprotocollen, ondertekend tussen de vzw en de partnerinstellingen.

De evaluatie benadrukt ook de eerste resultaten van de vzw en haar nut als coördinatieplatform. Op basis van de elementen en de informatie waarover ik momenteel beschik, kan ik zeggen dat er geen sprake is van verduistering, persoonlijke verrijking of aanzienlijke verspilling. Hoewel er vraagtekens bij het tempo van de uitgaven kunnen worden geplaatst, lijkt het erop dat de subsidie in overeenstemming met de opdrachten van de vzw is gebruikt.

Met ander woorden, er werden uitgaven gedaan die niet door de inkomsten van de vzw gedekt werden. Bovendien werden deze uitgaven niet aan de raad van bestuur voorgelegd.

Er waren dus duidelijk tekortkomingen in het dagelijkse bestuur. De raad van bestuur heeft zorgvuldig en verantwoordelijk gehandeld zodra hij op de hoogte was van de feiten. De vzw heeft op dit moment niemand meer in dienst.

In overleg met de Inspectie van Financiën kregen de werknemers van de vzw de keuze tussen ontslag of tijdelijk overgenomen worden op de payroll van Belspo. Vijf medewerkers van de vzw gingen in op dit aanbod, twee medewerkers kozen voor ontslag met een opzegvergoeding.

Dankzij deze beslissing kon het financiële evenwicht van de vzw in 2023 gegarandeerd worden. De werkingsmiddelen die Belspo voor 2024 ter beschikking stelt, zijn in de begroting opgenomen. De raad van bestuur van de vereniging is actief en neemt beslissingen.

De Belgische opdracht voor het masterplan wordt voortgezet, en het culturele programma voor 2024 wordt afgerond. Er is bijvoorbeeld een ambitieus cultureel programma op de Jubelparksite naar aanleiding het voorzitterschap van de Europese Unie in de komende maanden. Wij blijven dit project dus sturen. Onder voorbehoud van nieuwe ontwikkelingen heeft de raad van bestuur van de vzw mijn vertrouwen voor de voortzetting van zijn taken.

Frieda Gijbels (N-VA):

Mijnheer de staatssecretaris, dank u voor dit chronologische overzicht, maar ik vrees dat u probeerde de vis te verdrinken door zo uitgebreid in te gaan op de chronologie. U zei dat er geen sprake was van verduistering. Dat heb ik ook nooit beweerd. Er was tevens geen sprake van aanzienlijke verspilling. Dit wil dus zeggen dat er wel verspilling was, maar geen aanzienlijke?

U zei dat de gelden gebruikt zijn voor opdrachten die tot het takenpakket van de vzw behoorden. Ik wil toch graag weten wat er concreet mee gedaan is. Dat het financiële evenwicht weer hersteld is doordat iedereen daar blijkbaar vertrokken is en er niemand meer in dienst is, lijkt mij toch een heel vreemde gang van zaken.

U hebt ook niet geantwoord op de vraag welke andere instellingen bijgedragen hebben. Ik meen dat er op het terrein andere federale wetenschappelijke instellingen zijn die daar geld in gestoken hebben en die niet zeker zijn of ze dat zullen terugzien, of wat de return daarvan zal zijn. Mijnheer de staatssecretaris, u gaf opnieuw geen volledige antwoorden. Ik vind dat heel jammer, maar ik zal mijn vragen gewoon opnieuw indienen.

Het incident is gesloten.